Rövşən Ağayev: «Dünya Ticarət Təşkilatından imtina bütün ixrac kanallarımızı könüllü qapatmaq deməkdir»
«Azərbaycan bu quruma daxil olacağı təqdirdə ölkə fermerləri ciddi itkiyə məruz qalmayacaqlar»
Ölkə başçısı Ilham Əliyev sonnuncu müşavirədə Azərbaycanın Dünya Ticarət Təşkilatına üzvlüyü məsələsinə də toxunub. Ilham Əliyev təşkilata üzvlük məsələsinin gecikdirilməsinin səbəblərini belə açıqlayıb: yerli istehsalçının müdafiə olunması, Azərbaycan bazarının qorunması.
Məsələyə münasibət bildirən iqtisadçı ekspert Rövşən Ağayev “Media forum” saytına deyib ki, Azərbaycan üçün DTT-nin alternativi yoxdur: “Çünki Dünya Ticarət Təşkilatı keyfiyyətli ticarət rejiminə təminat, ixracatçılarımızın ədalətsiz rəqabətdən himayəsi, şəffaf gömrük sisteminin yaranması, inhisarçı iqtisadiyyatdan imtina deməkdir”.
Rövşən Ağayevin fikrincə, hakimiyyət DTT barəsində yanlış qənaətdədir: “Azərbaycan Dünya Ticarət Təşkilatına daxil olacağı təqdirdə ölkə fermerləri ciddi itkiyə məruz qalmayacaqlar. Çünki əsas öhdəliklər ”sarı zənbil” yardımları – fermerlərə birbaşa subsidiyaları nəzərdə tutan yardımlarla bağlı olur. Inkişaf etməkdə olan ölkələrə bu yardımları kənd təsərrüfatı məhsulları dəyərinin 10 faizi səviyyəsində saxlamağa icazə verilir. Qiymətləndirmələr göstərir ki, Azərbaycan Dünya Ticarət Təşkilatına daxil olacağı təqdirdə ən azı 500 milyon manat “sarı zənbil” yardımları üçün ehtiyat götürə biləcək. Hazırda isə vergi güzəştləri nəzərə alınmazsa, birbaşa büdcə yardımları 150 milyon manatdan çox deyil.
Xarici malların hamısı üçün idxal şərtlərinin əlverişli olacağı ilə bağlı deyilənlər həqiqətə uyğun deyil. Çünki əvvəla, idxal vergi və rüsumlarının azaldılması dərhal baş verməyəcək, tədricən olacaq. Digər tərəfdən, yeni üzvlərə imkan verilir ki, onun özünün seçdiyi bir neçə yerli məhsula daxildə problem yaranmasın deyə həmin məhsulların idxal əvəzləyicilərinə məhdudiyyət saxlansın. Məsələn, hökumət quş ətini, yumurtanı, bir neçə meyvə növünü milli aqrar sektorun aparıcı məhsulları kimi təqdim edib həmin məhsulların xaricdən gələn əvəzləyicilərinə əvvəlki məhdudiyyətləri saxlamaq hüququ qazanır.
Dünya Ticarət Təşkilatına üzvlük keyfiyyətsiz məhsullar gətirə bilməz. Çünki qurumun sanitar və fitosanitar nəzarətə dair sazişi var. Həmin saziş Dünya Tigarət Təşkilatı sərhədləri çərçivəsində bütün məhsulların keyfiyyətinə laboratoriyalar vasitəsilə təminat verir. Əksinə, indi keyfiyyətsiz malların gəlmə imkanı daha genişdir.
Dünya Ticarət Təşkilatı rəqabət deməkdir. Dünya Ticarət Təşkilatından imtina etmək rəqabətdən imtina etməkdir. Dünya Ticarət Təşkilatından imtina bütün ixrac kanallarımızı könüllü qapatmaq deməkdir. Təsəvvür edin ki, Rusiya – ən yaxın qonşumuz və ixrac bazarımız uzaq Amerika ölkələrindən biri üçün bizdən daha əlverişli ticarət şərtləri tanıyır.
Yeri gəlmişkən, 3 gün öncə Qazaxıstan hökuməti açıqlama yaydı ki, 2014-cü ilin sonunadək bu ölkənin DTT-yə üzvlüyü realdır. Bu da baş tutsa, keçmiş SSRI miqyasında Azərbaycan, Türkmənistan, Özbəkistan və Belarusdan başqa bütün ölkələr DTT-nin üzvü olacaq”.
