Serbiyalı fəhlə: “Pulumuzu istəyəndə qanqster filmlərindəki obrazlara bənzəyən tapançalı bir rus gəldi…”
Bu gün Rusiyanın Soçi şəhərində XXII Qış Olimpiya Oyunları start götürüb.
Qərbdə “Putinin olimpiadası” adlandırılan və aparıcı Qərb liderləri tərəfindən boykot olunan bu olimpiada hələ başlamasa da rekord vurub – Rusiya yarışlara hazırlığa 50 milyard dollara yaxın pul xərcləyib ki, bu da tarixdə ən bahalı olimpiada hesab olunur.
Lakin məbləğin fantastik dərəcədə böyük olması heç də o demək deyil ki, Soçidə olimpiya obyektlərinin tikintisində işləyən fəhlələr də yaxşı qazanıblar. Soçidə olimpiya obyektlərinin tikintisində çalışan minlərlə fəhlənin əmək haqlarının verilmədiyi, yaxud kəsildiyi barədə Rusiya mətbuatında dəfələrlə məlumatlar yer alıb.
Bu dəfə “Röyter” agentliyi aldadılıb Soçiyə işləməyə gətirilən serbiyalı fəhlələrin necə qul kimi istismar olunduğu barədə yazır.
Agentlik yazır ki, serbiyalı Saşa Matiçə Soçidə tikintidə iş təklif edəndə o, yaxşı qazanc təklifinin doğru olduğuna bir qədər şübhə edib. Bununla belə o və Serbiya və Bosniyadan onlarla digər fəhlə iki ayda bir illik qazanc götürmək təklifinə şirniklənərək Rusiyaya yollanıblar.
“Bu, aldadıcı təklif idi. Bununla belə mən fikirləşdim ki, cəmi iki aylıq iş üçün yaxşı pul təklif edirlər, mənim də bu pula ehtiyacım vardı” – deyə Serbiyanın Şabats şəhərindən olan 41 yaşlı S.Matiç bildirir.
Lakin S.Matiç və digər əmək miqrantları üçün Soçidə işləmək tezliklə qorxulu yuxuya çevrilir. Onları bir müddət tikintidə işlətdikdən sonra icazəsiz əmək fəaliyyəti ilə məşğul olduqlarına görə həbs ediblər.
Ötən həftə Serbiya hökuməti Rusiyanın Miqrasiya Xidmətinin saxladığı 100-dən çox fəhlənin ölkəyə deportasiya edilməsini razılaşdırıb. S.Matiç isə qaça və gah piyada, gah da avtostopla Rusiyadan çıxa bilib. O, Macarıstan üzərindən ölkəsinə daxil olub.
“Röyter” kameraları qarşısında danışın S.Matiç deyib ki, onları işləməyə tanımadıqları işədüzəltmə firması vasitəsilə cəlb etmişdilər. Serbiyalı fəhlələr avtobusla 27 saat yol gedəndən sonra Soçiyə çatıblar. Onları yarıuçuq boş binadakı mənzildə yerləşdiriblər və heç bir müqavilə və ya zəruri viza olmadan suvaqçı işləməyə məcbur ediblər.
Serbiyalı fəhlələrə ayda 4000 avro vəd etsələr də S.Matiç və yoldaşları cəmi 600 avro məbləğində iki dəfə avans alıblar. Bu pullar da onların yalnız yeməyinə çatıb.
“Bizim briqada işi vaxtından əvvəl bitirdi və əmək haqqını tələb etdik. Üstündə tapançası olan və qanqster filmlərindəki obrazlara bənzəyən bir rus gəldi. Biz onun verdiyi cüzi məbləği aldıq və canımızı qurtarmaq üçün qaçmağa qərar verdik” – Matiç deyir.
Reportajda bildirilir ki, Serbiyada yüksək işsizlik səviyyəsi S.Matiç kimi çoxlarının aldadılaraq Soçidə yaxşı qazanclı iş adı altında qul kimi işlədilməsinə səbəb olub.
31 yaşlı digər serbiyalı fəhlə Kuljiç isə deyir ki, onları yarıuçuq yataqxana binasında yerləşdirmişdilər: “Biz açıq tualetlərdən istifadə edirdik, duş qəbul etmək üçün 150 rubl ödəməli idik. 200-dən çox fəhlə üçün cəmi dörd tualet var idi. Bizi aparanda 30 günlük turist vizası açmışdılar. Soçidə dedilər ki, viza müddətini uzatmaq üçün yaxınlıqdakı Abxaziya ərazisinə keçməli və geri qayıtmalıyıq. Təhlükəsizlik səviyyəsi də yüksək idi, şəhər sanki mühasirəyə alınmışdı. Biz qorxurduq, fikirləşirdik ki, həbs olunacağıq”.
Beynəlxalq Olimpiya Komitəsinin prezidenti Tomas Bax bu həftənin əvvəlində Soçidə jurnalistlərə bildirib ki, olimpiya obyektlərinin tikintisində fəhlələrin pulsuz işlədilməsi barədə məlumatlardan xəbərdardır və Rusiya tərəfinin verdiyi məlumata görə, bu məsələ artıq həll olunub. Onun bildirdiyinə görə, Rusiya hökuməti fəhlələlərə kompensasiya verilməsi üçün 227 milyon rubl ayırıb.
Serbiya Daxili İşlər Nazirliyinin insan alverinə qarşı mübarizə şöbəsində isə deyiblər ki, serb miqrantların xaricdə qul kimi istismar edilməsi problemi var və bu problem ölkədəki işsizlikdən, insanların yoxsul yaşamasından qaynaqlanır.
“Bizdə belə hal 2005-ci ildə Azərbaycanda da olmuşdu. Orada 800-ə yaxın fəhlə bu cür istismara məruz qalmışdı” – deyə şöbənin rəisi Mitar Djurkasoviç bildirib (söhbət Mingəçevirdəki Olimpiya Mərkəzinin tikintisində işlədilən serb və bosniyalılardan gedir-red.).
Mitar Djurkasoviç Dubay və Belarusda da serbiyalı fəhlələrin istismar olunması hallarının baş verdiyini deyib (virtualaz.org).
