«İqtidar beynəlxalq sanksiyalarla üzləşməsinin zaman məsələsi olduğunu gözəl bilir»
Həsən Kərimov: «Intiharlara görə məsuliyyət daşıyanların cəzalandırılmaması iqtidarın yürütdüyü siyasətə dəyişiklik etmək niyyətində olmadığını göstərir»
Paytaxtın qışa hazır olduğu ilə bağlı müvafiq dövlət strtukturlarının verdikləri bəyanatlar həmişə olduğu kimi qarın yağması ilə puç oldu. Paytaxta yağan qar yenə şəhərin fəaliyyətini iflic edərək, ictimai nəqliyyatın hərəkətində, enerji təchizatında ciddi problemlər yaşandı. Şəhər təsərrüfatının qışa hazırlığı ilə bağlı hər il dövlət büdcəsindən külli miqdarda vəsaitin xərclənməsinə baxmayaraq, yenə də paytaxt qışa hazırlıqsız yaxalanır. Müsahibimiz AXCP Ali Məclisinin sədri Həsən Kərimova ilk sualımız hər il paytaxtda bir neçə günlük sərt havaların ciddi problemlərə səbəb olmasına görə kimin məsuliyyət daşımasıyla bağlı oldu.
– Hər il şəhərin qışa hazırlığı deklorativ xarakter daşıyır. Qışa hazırlıqla bağlı yalnız kağız üzərində hesabatlar verilir. Qışa hazırlıqla bağlı dövlət büdcəsindən ayrılan külli miqdarda vəsait ayrı-ayrı məmurların cibinə axır, idarə rəhbərləri tərəfindən mənimsənilir. Burada söhbət yüz minlərdən deyil, milyonlardan gedir. Biz indiyə qədər paytaxtın təsərrüfatına cavabdeh strukturlardan gördükləri işlə bağlı hesabatın dinlənilməsinin şahidi olmamışıq. Buna səbəb bu strukturların korrupsiya ortağı olmasıdır. Bu strukturlar hamısı zəncirvari komandadır və bir-birilə əlaqəlidir. Bu sahəyə ayrılan pullar hamısı yuxarıdan aşağıya doğru mənimsənilir. Yalnız kosmetik işlər görülür. Şəhərin mərkəzindəki küçələr təmizlənir, işıq dirəkləri dəyişdirilir. Qar yağan zaman Bakının qəsəbə, kəndləri baxımsızdır. Buralarda enerji təchizatı, yolların təmizlənməsiylə bağlı ciddi problemlər yaşanır. Ümumiyyətlə, şəhərdə kanalizasiya sisteminin işlək olmaması bir neçə saatlıq qar və yağışın paytaxtı iflic etməsinə gətirib çıxarır.
– Dövlət başçısı Ilham Əliyev sonuncu dəfə bəyan edib ki, ölkənin 98 faizi qazla təchiz olunub. Azərbaycanda statistik rəqəmlərin reallıqla tərs-mütənasib olduğu yaxşı bəllidir. Amma dövlət başçısının elan etdiyi göstəriciyə heç paytaxtda belə riayət olunmur. Yeni tikilən göydələnlərin, demək olar, hamısı qazla təchiz edilməyib?
– Dövlət başçısı ayrı-ayrı qurumlardan bu cür reallıqdan uzaq rəqəmləri alır. Bir neçə il əvvəl Ağdamda maraqlı və daha sonra lətifəyə çevrilən bir hadisə baş vermişdi. Ağdamda dövlət başçısı Ilham Əliyev yeni qaz kəmərinin açılışında iştirak edib. Amma dövlət başçısının iştirak etdiyi məkandan başqa həmin ərazidə qaz olmayıb. Əgər ölkənin 98 faizi qazlaşdırılıbsa, o zaman nəyə görə hələ də əyalətdə, paytaxtda qazlaşdırma ilə bağlı problemlər yaşanır. Yenə söhbət dövlət vəsaitinin mənimsənilməsindən gedir. Paytaxtın və əyalətlərin qazla təchizatı ilə bağlı araşdırma aparsaq görərik ki, paytaxtın, əyalətlərin qaz təchizatı köhnə sistem vasitəsilə həyata keçirilir, boruların əksəriyyəti köhnədir. Qazın keyfiyyəti ilə bağlı ciddi problemlər var. Elə məhz bu üzdəndir ki, qazdan zəhərlənmələrin, qazla əlaqəli partlayışların sayı artıb. Bu isə sözügedən sahəyə cavabdeh insanların məsuliyyətsizliyinin nəticəsidir.
“Məmur özbaşınalığından bezmə intiharları artırıb”
– Mətbuatın son zamanlar gündəmində olan daha bir məsələ ölkəni bürüyən intihar dalğasıdır. Bu üzücü durumu yaradan səbəblər nədir?
– Baş verənlər çox təəssüf doğurur. Gənclərimizin, Qarabağ uğrunda döyüşən qazilərin, əlillərin canlarına qıyması sükutla qarşılana bilməz. Baş verənlərin yeganə səbəbi ölkədəki sosial durumdur. Insanlar üzləşdikləri problemləri dövlət strukturlarında həll edə bilmədiklərindən, onları adicə dinləmədiklərindən bütün ümidlərini itirirlər. Insanlar artıq məmur özbaşınalığından, hakimiyyətin mövcud idarəetməsindən bezib. Baxın, vətəndaşlar hansı psixoloji duruma salınır ki, onlar problemlərin həllini həyatlarına qəsd edərək, yalnız bu dünyadan köçməkdə görürlər. Bu, ölkənin normal idarə olunmamasının, ayrı-ayrı idarə və müəsissələrin üzərinə düşən vəzifələrin öhdəsindən gələ bilməməsini göstərir. Baş verən intiharlar bu hakimiyyət üçün vətəndaşların taleyinin heç bir önəm daşımadığını göstərir.
– Sizin də vurğuladığınız kimi intiharların əksəriyyəti vətəndaşların dövlət qurumlarına müraciətlərindən və problemlərinin həllini görmədikdən sonra baş verir. Sizcə, vətəndaşları sonuncu addımı atmağa vadar edən dövlət orqanlarının əməkdaşları barəsində tədbirlər görülməlidirmi? Vətəndaşların dərdlərinə etinasız yanaşma hansı fəsadları yarada bilər?
– Baş verənlər hakimiyyət təmsilçilərinin vətəndaşa münasibətinin təzahürüdür. Bu, hakimiyyətin yürütdüyü siyasətin bir davamıdır. Bu ilin əvvəlindən baş verən intihar olaylarından sonra hakimiyyətin baş verənlərdə məsuliyyət daşıyanlar barəsində heç bir addım atmaması bir daha göstərdi ki, iqtidar yürütdüyü siyasətə dəyişiklik etmək niyyətində deyil. Harınlamış məmurların pul yığmağı bu hakimiyyət üçün daha önəmlidir. Ona görə inanmıram ki, baş verən intiharlarla əlaqədar hakimiyyət kiminsə barəsində tədbir görmüş olsun.
“Hakimiyyət müharibəyə hazırdırsa, buyursun”
– Əli Əhmədov bəyan edib ki, Azərbaycan müharibəyə hazırdır. Amma müharibə gedən ölkədə Qarabağ əlilinə, qazisinə qarşı laqeyd münasibət var. Belə olan halda gənc nəsil keçmiş Qarabağ döyüşçülərinə münasibətdən hansı örnəyi götürəcək?
– Artıq hakimiyyət siyasi ritorikadan hərbi ritorikaya keçib. Əli Əhmədovun bu cür açıqlama verməsində təəccüblü heç nə yoxdur. Əli Əhmədovun bu açıqlamasından sonra belə sual yaranır. Əgər bu hakimiyyət Qarabağı azad etməyə hazırdırsa, onlar nəyi gözləyirlər? Iyirmi ildə iyirmi santimetr torpaq azad etməyən bu hakimiyyət hər il yüzlərlə övladımızın sərhəd bölgəsində gülləyə tuş gəlməsinə baiskar olur. Əgər bu gün Qarabağ qazisi özünü yandırırsa, onlara dövlət dəstəyi yoxdursa, hansı dövlət quruculuğundan söhbət gedə bilər. Bu gün ön cəbhədə torpaqlarımızı qoruyan əsgərlər Qarabağ qazilərinin başına açılan oyunları görürlər. Müharibəyə hazırlıqlarla bağlı deyilənlər sadəcə olaraq daxilə hesablanmış bəyanatlardır. Əgər Azərbaycan hakimiyyəti işğal altında olan torpaqların azad olunmasına hazırdırsa, buyursun, ali baş komandan hərbi əməliyyatların başlamasına dair əmr versin.
– Maraqlıdır ki, hakimiyyət təmsilçiləri Qarabağ qazilərinin özünə qəsd etməsindən yaranan problemləri həll etməyə çalışmırlar. Əksinə, baş verən olaylarda pul faktorundan istifadə olunmağa çalışılır. Yalnız öz hüquqlarını bu formada ifrata varmaqla müdafiə etməyə çalışanlara müəyyən imtiyazlar tanınır. Seçilən bu siyasət çıxış yoludurmu?
– Bu, qətiyyən çıxış yolu sayıla bilməz. Biz dəfələrlə bəyan etmişik ki, Qarabağ müharibəsində yaxınlarını itirənlərin, şəhid ailələrinin, qazilərin, əlillərin ayrıca statusu olmalıdır. Bu insanların sosial, mənzil, səhiyyə problemləri qabardılmalı və həll olunması istiqamətində ciddi addımlar atılmalıdır. Yalnız canlarına qəsd edənlərə keçici qayğı göstərməklə cəmiyyəti narahat edən bu problem həll oluna bilməz. Azərbaycan hakimiyyətinin fərqli siyasət yürütməsi üçün siyasi iradə lazımdır. Dövlət büdcəsindən infrastruktur layihələrinə ayrılan pullar mənimsənilir. Əslində isə bu vəsaitləri vətəndaşların rifahının yüksəldilməsinə yönəltmək olardı. Hakimiyyət Azərbaycandan kənarda, müxtəlif xarici dövlətlərdə öz mənafeyinin təmini üçün kilsə təmiri, məktəb tikintisi həyata keçirir. Amma onun öz vətəndaşları ehtiyac içərisindədir.
“Dövlət təhlükəsizliyinə açıq təhdid yaranıb”
– Ölkənin gündəmində olan əsas məsələlərdən biri də gənclərimizin Suriyadakı hərbi əməliyyatlarda iştirakıdır. Baş verənlərə görə kim məsuliyyət daşıyır? Ölkənin təhlükəsizlik xidmətlərinin uzun müddət məhz demokratik qüvvələrin təmsilçilərini nəzarətdə saxlaması dini təriqətlərin aktivləşməsinə səbəb olmayıbmı?
– Baş verənlərdə məsuliyyət birbaşa dövlətin üzərindədir. Azərbaycanın dövlət təhlükəsizliyi ilə məşğul olan orqanlar mövcuddur. Təhlükəsizliyə cavabdeh strukturlar ölkədə müxalifətçi ovu, müxalifət partiyalarının fəallarının izlənilməsi ilə deyil, dini təriqətlərin fəaliyyətinə diqqət yetirməlidir. Azərbaycan vətəndaşlarını xarici ölkəyə getməyə, orada vuruşmağa nəyin məcbur etdiyi öncə araşdırılmalıdır. Dini təriqətlərin Azərbaycanda hansı məqsədlə fəaliyyət göstərdiyi, vətəndaşları necə nəzarət altına aldığı öyrənilməlidir. Burada acınacaqlı durum yenə də dövlətin vətəndaşına qayğı göstərməməsindən irəli gəlir. Baş verənlər dövlətin təhlükəsizliyinə təhdiddir. Vətəndaşın Azərbaycanda dolanışıq tapmaması onun xarici qüvvələrin təsirinə düşməsini açıq edir. Hakimiyyət uzun müddətdir ki, ona yönələn demokratiya ilə bağlı tələbləri Azərbaycanda islam təhlükəsinin olması ilə neytrallaşdırmağa çalışır. Bu siyasətin nəticəsidir ki, fəaliyyətinə göz yumulan dini təriqətlər bu gün ölkədə ayaq açıb.
– Azərbaycanın AŞ PA-dakı nümayəndə heyətinin “Maqnitski qanunu”na qarşı çıxması nədən xəbər verir?
– Son zamanlar Azərbaycanda insan haqlarını pozan məmurlara qarşı sanksiyaların tətbiq olunması daha tez-tez gündəmə gəlir. Hakimiyyət bu cür sanksiyalarla üzləşməsinin zaman məsələsi olduğunu gözəl bilir. Ona görə də Azərbaycan hakimiyyəti bu məsələdə eyni mövqeyi bölüşən Rusiya ilə bu qanunun əleyhinə səs verməkdə həmrəy oldu.
– AŞ PA-da Ukraynada baş verənlərlə bağlı bu ölkəyə qarşı sanksiyanın da tətbiq olunması gündəmə gəlib. Qərara alınıb ki, vəziyyətin normallaşdırılması üçün Ukrayna hakimiyyətinə 2 ay vaxt verilsin. Amma Azərbaycan hakimiyyəti bu qanun layihəsinin də əleyhinə çıxıb. Bunu necə izah etmək olar? Bir çox ekspertlər Azərbaycan hakimiyyətinin bu mövqeyini Ukraynadakı hadisələrin Azərbaycanda təkrarlanacağından çəkinməsi ilə izah edir…
– Qarşıdan 2015-ci il gəlir. Avropa Birliyi ilə sıx əməkdaşlıqda artıq növbə Azərbaycanındır. Ukraynada problemlər həll olunandan sonra Avropa Birliyinin diqqəti Azərbaycana yönələcək. Ona görə Azərbaycan hakimiyyəti bu məsələdə də Ukrayna ilə vahid mövqedən çıxış etməyə məcbur oldu.
Xəyal
