Dünyanın media nəhəngi “Azadlıq”ın məqaləsini öz saytında dərc etdi
Azərbaycanda hakimiyyət dəhlizlərində sürətlə irəliləyən korrupsiya və rüşvətlə bağlı faktlar hər zaman müstəqil beynəlxalq medianın diqqətindədir.
Bu dəfə CNN-də yer alan yazı isə hər il dövlət büdcəsindən ayrılan külli miqdarda vəsaiti istədiyi yerə xərcləyən Azərbaycan Televiziyası Qapalı Səhmdar Cəmiyyətlə AzTV-nin kserokopiyasına çevrilmiş Ictimai televiziyaya (el arasında ona AzTV-3 də deyirlər) həsr olunub. Yazı qəzetimizin 17 dekabr sayında yer alıb, geniş əks-səda doğurub. AzTV və İTV rəhbərliyini ciddi narahat edib. CNN də yazını ingilis dilinə tərcümə edərək öz saytına yerləşdirib (yazının linki: http://ireport.cnn.com/docs/DOC-1068964).
Əlbəttə, büdcə vəsaitinin xərclənməsi şəffaf olmayanda ortaya çox müxtəlif maraqlı məlumatlar çıxır. Bu məlumatlar yerli mənbələr hesabına mətbuatda ictimailəşir. Şəffaflıq olmayan yerdə bərbadlıq olur. Dövlət televiziyası adına sığınan AzTV sədri Arif Alışanov vəzifəyə başlayandan bəri bir dəfə belə ildə 54 milyon (üç telekanala bir yerdə) manat vəsaitin hara və nəyə xərcləndiyi barədə hər hansı hesabat, açıqlama verməyib. Nəzərə alsaq ki, 2006-cı ildən bu belədir və həmin ildən bəri AzTV-də yaradıcı işdə çalışan əməkdaşlara maaş sistemi ləğv edilib (bu da istər-istəməz insanları rüşvətə sarı itələməkdir), əməkdaşlar aylıq 100-200 manat qonorara işləmək məcburiyyətindədirlər. Işçilərlə üç aylıq müvəqqəti əmək müqavilələri bağlanır və o müqavilələri sədr ancaq üç ay tamam olandan sonra imzalayır (hər an işçini işdən çıxarmaq mümkün olsun deyə). Son illər hər hansı bahalı yeni texnika alınmayıb, amma baha qiymətə rəsmiləşdirilib, belədə 2013-ün hesabına yazılan 54 milyonun taleyi hər kəsi maraqlandırır. Cəmil Quliyev Ictimai televiziyaya direktor gələndən burda da AzTV-dəki iş sistemi tətbiq edilməyə başlanıb. Ictimaidə üç aylıq müqavilələrə keçilib, qonorarlar azaldılıb. Bir çox güzəştlər, məsələn, əməkdaşların tibbi sığortası ləğv edilib. Qabaqlar, hər ilin sonunda formal olsa belə maliyyə hesabatı verildiyi, büdcə vəsaitinin haralara xərcləndiyi barədə rəqəmlər açıqlandığı halda yeni direktor ictimaiyyətə bununla bağlı açıqlama verməyi gərək bilmədi. Ictimai Yayım Şurası, “əvəzedilməz” Cahangir Məmmədli də susdu. 16 milyonun taleyi də beləcə qaranlıq qaldı. AzTV və ITV arasında bağlılığa söykənərək bir ildə 70 milyonun hara xərcləndiyi maraq doğurur. Görünür, CNN-i də məhz 70 milyonun taleyi maraqlandırıb. Həmin yazıda AzTV-dəki mənbənin məlumatına əsasən, sədr Arif Alışanovun keçmiş kürəkəninin qayınatasının 70 milyonunu ələ keçirməsi ilə bağlı məlumat yer almışdı. Maraqlıdır ki, bu fakt təkzib edilmədi. Əvəzində A.Alışanov C.Quliyevi önə verərək müxtəlif cinahlardan həmlə yolu seçdi. Bu onun özünə güvənmədiyini göstərir. Bu yerdə soğanla bağlı bir el məsələnin yeridir, amma qalsın. Yeri gəlmişkən, keçmiş kürəkənin AzTV və ITV rəhbərlərinin hər ikisinə bağlılığı var. A.Alışanov qızını Cəmil Quliyev vəzifəyə gələndən sonra işçisi Akif Cabbarovun (bu adam bütün dövlərdə sədrlərə yarınmağın yollarını bilir) “televiziyamızın patriarxı” adlandırdığı keçmiş AzTV sədri Elşad Quliyevin bacısı oğluna, Aşurbəyovlar nəslinin nümayəndəsinə vermişdi. Alışanov qızına çoxlarının üzünə qapalı olan “Gülüstan” sarayında toy çaldırmışdı. Amma gənclərin ulduzları barışmadı, iki övladları olsa da ayrıldılar. Həyatdır, olur. Ikinci dəfə A.Alışanov həmin qızına yenə çoxlarına əlçatmaz olan “Buta” sarayda toy çaldırdı. Deputatları, vəzifə sahiblərini ora yığdı, amma bunun ikinci toy olduğu müəyyən dairələrdə gizli saxlanıldı. Bildirildiyinə görə, Aşurbəyovlarla münasibətlərin pozulmasının bir səbəbi də A.Alışanovun illər öncə nüfuzuna balta çaldığı Elşad Quliyevin oğlu C.Quliyevlə müəyyən maraqlar xatirinə yenidən yaxınlaşması, onu Mədəniyyət kanalına rəhbər gətirtməsi olub. Quliyevlərlə Aşurbəyovların soyuq münasibəti AzTV çevrəsində hər kəsə bəllidir…
Bu soyuqluğun bir nümunəsi E.Quliyevin Aşurbəyovların gəlini olan bacısının dəfnində yaşananlardır. Bunu 20 Yanvarda AzTV-də enerji blokunun partlaması ilə bağlı istintaq zamanı Əhməd Aşurbəyovun özü də etiraf edib. Həmin dövrlərdə AzTV-də çalışan 2000-dən çox işçi məsələnin araşdırılması üçün imzatoplama kampaniyasına başlamışdı. Amma nəticəsi olmadı, həqiqət ortaya çıxmadı. Yeri gəlmişkən, həmin istintaqın materialları, bununla bağlı çəkilən verilişin stenoqramı ilə maraqlananlar “Azərbaycan” qəzetinin 2001-ci il 24 yanvar tarixli sayına, Azərbaycan prezidenti işlər idarəsi Prezident kitabxanasının saytına baxa bilərlər. Yazı “Partlayış” adlanır. O stenoqramda baş prokurorun indiki müavini Rüstəm Usubovun da maraqlı fikirləri yer alır…
Həmin yazıdan görünür ki, E.Quliyev istintaqa dekabrın 19-da bacısının yas mərasimində olduğunu deyir, bacısının əri Əhməd Aşurbəyovsa bunu təkzib edir.
AzTV-dəki partlayış bu televiziyanın tarixində qaranlıq səhifədir. Deyəsən, 20 Yanvarla bağlı ITV-də hazırlanan verilişlərdə bu səhifəni varaqlamamaq göstərişi verilmişdi.
Pərdəarxası məqamların (ITV-də buna “kulis” deyərlər) üzə çıxmaması, illərdir AzTV-də baş verən proseslərin ITV-də sakitliklə, mərhələ-mərhələ reallaşması üçün hakimiyyətin təbliğinə güvənmək, mətbuatda, onlayn mediada özünü təriflətmək tapdanmış yoldur. Sıradan bir proqramın, filmin anonsunda yersiz yerə, özünü reklam üçün “ilk dəfə” möhürü vurmaq peşəkarlıq deyil, əlacsızlıqdır. Tək “Ortaq məxrəc”ə sığınmağın səbəbi qabaqlar olduğu kimi yenə qıraqdan aydın görünür. Bir zamanlar ITV-çilərin dilindən “birinci kanal, birinci kanal” ifadəsi düşmürdü. Nə oldu? A.Alışanov haqlı olaraq Ictimaidə “birinci” sözünü işlətməyə qadağa qoydurdu. Hələ də efiri boğazadan yuxarı “monoloqlarla” məşğul edən aparıcı Saleh bəy “birinci kanal, biz birinciyik” dediyi zamanlar necə xoşbəxt görünürdüsə, bu kəlməni leksikonundan çıxardığı indiki günlərdə də elə xoşbəxt görünür. Aparıcıların robotlaşması dövlətdən maliyyələşən telekanalların üzdə olan ən dözülməz eybəcərliyidir. “Ilk dəfə” kəlməsi ITV-yə şöhrət gətirmir, səslənəndə gülüş doğurur. Xeyli gecikmiş Eurovision təmsilçisinin müəyyənləşməsi üçün işlənən ənənəvi “seçim” sözünün “kastinq” sözüylə əvəzlənməsi kimi. Mənasız çabalardır, gerçək Ictimai kanala çevrilmədən cəmiyyətdə yer qazanmaq mümkün deyil.
Aydın
