Xalq dövlət orqanlarını ələ keçirir; regionlar Ali Radanın legitimliyini tanımır; növbədənkənar prezident seçkisi tələb olunur
Ukraynada yanvarın 19-dan başlayan gərginlik hələ də davam edir. Dünən Kiyevin mərkəzində, Qruşevski küçəsində yenidən toqquşmalar başlayıb. “Berkut” xüsusi təyinatlı milis dəstəsinin əməkdaşları nümayişçilərə bir neçə işıq-səs qumbarası atıblar. Etirazçılar da cavab olaraq hüquq-mühafizə orqanların əməkdaşlarına daş, yandırıcı maddələrlə doldurulmuş şüşələr atıblar. Milis “Dinamo” stadionunun qarşısındakı ərazini iki böyük projektor ilə işıqlandırıb. Toqquşmalar zamanı yaralanan şəxslərdən biri ölüb. Həkimlər 45 yaşlı Roman Senikin həyatı uğrunda mübarizə aparsalar da, yaraları ağır olduğundan onu xilas etmək mümkün olmayıb. Ukrayna Daxili İşlər Nazirliyinin yaydığı məlumata görə, yanvarın 24-də Müstəqillik meydanında xidməti vəzifələrini icra edən üç milis əməkdaşı “meydan keşikçiləri”nin silahlı hücumuna məruz qalıblar. Onlardan birinə bıçaqla xəsarət yetirilib. Hazırda xəsarət alan milis işçisi azad edilərək xəstəxanaya yerləşdirilib. Digər ikisinin taleyi hələ ki məlum deyil.
Milis qətlə yetirildi
Dünən “Berkut” yataqxanasında yaşayan bir milis əməkdaşı qətlə yetirilib. Atəş nəticəsində baş nahiyəsinə dəyən güllə milis əməkdaşının ölümünə səbəb olub. Onun meyitini yaxınlıqdakı tikintinin gözətçiləri aşkar edib. Şahidlər hadisə yerindən iki nəfərin qaçdığını bildiriblər. Müəyyən edilib ki, qətlə yetirilən şəxs dövlət mühafizə xidmətinin Qoloseyev rayonu milis idarəsinin 27 yaşlı əməkdaşıdır. O, yaşadığı “Berkut” yataqxanasına silahsız yollanırmış.
İnzibati binalar bir-bir ələ keçirilir
Dünən Kiyevdə müxalifət fəalları Ukrayna Enerji və Kömür Sənayesi Nazirliyinin binasını ələ keçiriblər. “Ümumi iş” təşkilatının koordinatoru Aleksandr Danilyuk bildirib ki, nazirliyin mühafizə xidməti fəallara müqavimət göstərməyib. Bundan əvvəl “Ümumi iş”in fəalları Aqrar Siyasət Nazirliyinin binasını da ələ keçirmişdilər. Hər iki bina Müstəqillik meydanının yaxınlığında, Kreşşatikdə yerləşir.
Daha sonra fəallar Vinnitsa vilayət şurasının binasını ələ keçiriblər. Binada partlayış səsləri eşidilib, gözyaşardıcı qazdan istifadə olunub. Xmelnitsk vilayətinin İcra Hakimiyyətinin binası da ələ keçirilib. Etirazçılar binaya girişi bağlayaraq məmurların binadan çıxmaları üçün canlı sədd qurublar. Qeyd edək ki, yanvarın 24-də etirazçılar İvano-Frankovsk və Çernovtsı şəhərlərinin icra hakimiyyətlərinin binalarını ələ keçirmişdilər.
Çerniqovda aksiyaçılar binanın əsas giriş qapılarından birini sındırararq binaya daxil olublar. Nümayişçilər qətnamə ilə vilayət rəhbəri Vladimir Xomenkonun vəzifədən qovulmuş elan ediblər.
Ujqorod şəhərində isə mitinqçilər Zakarpatye vilayət administrasiyasının önünə toplaşıblar. Onların qarşısına qubernator Aleksandr Ledida çıxıb. O, vilayətin çoxmillətli olmasını və tolerantlığı ilə seçilməsini diqqətə çatdıraraq bu dəyərləri qorumağa çağırıb. Qubernator arzu edənlərin hamısını çıxış üçün tribunaya dəvət edib. Ujqorodun indiki və keçmiş merləri çıxışlarında Ukraynanın parlamentli respublikaya çevrilməli olduğunu deyiblər. “Svoboda” partiyasının yerli nümayəndəsi isə bildirib ki, hökumətin insan tələfatına gətirib çıxaran fəaliyyəti yolverilməzdir və mübarizə davam etməlidir.
Poltava şəhərində də etirazçılar vilayət şurasının binasını zəbt ediblər. Binanın mühafizə dəstəsi onlara müqavimət göstərməyib. Nümayişçilər şuranın iclas zalına toplaşıblar. Vilayət qubernatorluğunun qarşısında isə mitinq keçirilib. Mitinqçilər qubernatorun istefasını tələb ediblər. Şəhərə Xarkovdan “Berkut” xüsusi təyinatlıları göndərilib. Lakin qubernator mitinqçilər qarşısında çıxışında gücdən istifadənin əleyhinə olduğunu deyib.
Ali Radanın yerinə Xalq Radası legitim parlament elan olunur
Yerlərdə həm də yanvarın 19-da Maydanda Ukraynanın legitim kollegial orqanı elan olunan Xalq Radasının (parlamentinin) tanınması və vilayət icrayə komitələrinin yaradılması prosesi başlayıb.
Artıq Lvov, Volın, Ternopol, Vinnitsa, Poltava və başqa yerlərdə vilayət şuraları qubernatorluqların yerində icrayə komitələrinin yaradılması və Xalq Radasının legitimliyinin tanınması barədə qərarlar veriblər.
Qərbi Ukraynada Yanukoviçin partiyası qadağan edilir
Ternopol və İvano-Frankov vilayətlərində hakim Regionlar Partiyasının və Ukrayna Kommunist Partiyasının fəaliyyəti, simvollarının istifadəsi qadağan olunub. Bu barədə həmin vilayətlərin şuraları qərar qəbul edib.
Poltavada isə vilayət şurasını tutan mitinqçilərin yaratdığı Xalq Radası Regionlar Partiyası ilə Ukrayna Kommunist Partiyasını qanundan kənar elan edib.
Rovno şəhərində isə mitinqçilər vilayət administrasiyasını ələ keçirməklə yanaşı, Regionlar Partiyasının yerli qərargahını yandırmaq istəyiblər. Binanın əsas giriş qapısına yandırıcı maddə atılıb, nəticədə qapı və dəhliz alışıb.
Donetsk və Luqanskda hökuməti müdafiə mitinqləri
Ukraynanın şərqindəki bəzi şəhərlərdə isə hökumət tərəfdarları fəallaşıblar. Donetsk və Luqanskda hökuməti müdafiə məqsədilə nümayişlər keçirilib. Dontetskdə Əfqanıstan veteranları Avromaydana hücum edərək mitinqi dağıdıblar.
Müxalifət özünümüdafiə dəstələri yaratmağa çağırır
Ukrayna müxalifətinin liderləri ölkə vətəndaşlarını bütün yaşayış məntəqələrində özünümüdafiə dəstələri yaradaraq, yerli hakimiyyəti ələ keçirməyə çağırıb. Bu qərarı Müstəqillik Meydanında «Svoboda» Partiyasının lideri Oleq Tyaqnibok elan edib. Digər müxalifət liderləri Vitali Kliçko və Arseniy Yatsenyuk qərarı dəstəkləyiblər.
Daxili işlər nazirindən “anlaşma” açıqlaması
Kiyevdəki son hadisələr göstərir ki, münaqişəni silahlı qarşıdurma olmadan, sülh yolu ilə həll etmək cəhdlərimiz nəticəsiz qalır. Belə bir bəyanatla Ukrayna daxili işlər naziri Vitali Zaxarçenko çıxış edib. Nazir qeyd edib ki, iqtidarla müxalifət arasında əldə olunmuş anlaşmalar pozulur. Zaxarçenkonun sözlərinə görə, hüquq-mühafizə orqanları nümayəndələrinin müxalifət liderləri ilə apardığı danışıqlar nəticəsiz qalıb. Nazirin fikrincə, müxalifət liderləri ölkə vətəndaşlarını təhlükəyə atır.
Kliçkodan milis, prokuror və hakimlərə müraciət
Vitali Kliçko isə milis, prokuror və hakimlərə videomüraciət yayıb. Kliçko hüquq-mühafizə orqanları əməkdaşlarını “cinayətkar əmrləri” icra etməməyə çağırıb. “Cinayətkar əmrləri yerinə yetirməyin. Qanunazidd və ədalətsiz qərarlar qəbul etməyin. Vətəndaşlara qarşı repressiyada iştirak etməyin”, deyə Kliçko videomüraciətində bildirir.
Füle Ukraynadakı böhrandan çıxış yolunu göstərdi
Avropa Birliyinin genişlənmə üzrə komissarı Ştefan Füle Ukraynanın düşdüyü siyasi böhrandan çıxması üçün konkret addımlar təklif edib. Fülenin fikrincə, ölkədə stabilliyə nail olmaq üçün ilk növbədə geniş və hərtərəfli siyasi proseslərə başlayaraq insanların inamını bərpa etmək lazımdır: «Mənim Kiyevdə apardığım danışıqlar bir sıra konkret addımların atılmasının zəruri olduğunu ortaya çıxardı. İnsanların inamını bərpa etmək üçün hazırda yürüdülən zorakılıq və qorxu siyasətinə son qoyulmalıdır. Məhz bu kimi mühüm addımlar atılandan sonra ölkədə yenidən stabilliyə nail olmaq üçün əlavə qərarların verilməsinə ehtiyac var». Avrokomissar onu da qeyd edib ki, hakimiyyət təmsilçiləri ilə ölkədə siyasi prosesə inamı artıracaq tədbirlərlə bağlı müzakirələr aparıb: «Xüsusilə vurğuladım ki, Avropa Birliyi bu prosesdə iştirak etməkdə davam edəcək. Brüssel böhrandan çıxış yollarını birgə axtarmaqda maraqlıdır. Bunu Ketron Eştonun qarşıdakı səfəri də sübut edir». Xatırladaq ki, Fülenin Ukraynaya səfəri yanvarın 24-dən başlayıb. Səfəri müddətində Füle dövlət başçısı Viktor Yanukoviç, müxalifət liderləri Arseniy Yatsenyuk, Vitali Kliçko və Oleq Tyaqnibokla, həmçinin vətəndaş cəmiyyətinin təmsilçiləri ilə görüşüb.
Alman qəzeti Avropa Birliyinə çağrış etdi
Almaniyanın tanınmış nəşri «Sueddeutsche Zeitung» Avropa Birliyinin rəhbərlərini Ukraynanı Rusiyaya güzəştə getməməyə çağırıb. Qəzet vurğulayıb ki, Rusiyanın Ukraynadakı proseslərdə önə çıxması Avropa Birliyinə qarşı strateji tarazlığı poza bilər. Ukraynada baş verənləri şərh edən qəzetin eksperti Avropa Birliyinin Ukraynada daha aktiv mövqedən çıxış etməli olduğunu düşünür: «Ukraynadakı böhranla bağlı Avropa Birliyi asan çıxış yolu tapmayacaq. Brüssel Ukraynanı öz ümidinə buraxa, Rusiyaya verə bilməz».
«Putin həyasızcasına geosiyasi maraqlarını həyata keçirir»
Ekspertin fikrincə, Almaniyanın, Fransanın və Polşanın xarici işlər nazirləri mümkün qədər qısa müddətdə Kiyevə səfər etməlidirlər. O, hesab edir ki, Avropa Birliyi Ukrayna müxalifətinə dəstəyini nümayiş etdirərək, hakimiyyətə öz mesajlarını ünvanlamalıdır. İqtidar hazırkı siyasətinin davam edəcəyi təqdirdə sərt sanksiyalarla üzləşəcəyini bilməlidir. Sanksiyaların növlərinə gəlincə isə bu bank hesablarına həbs qoyulması və vizalı sistemə keçidlə bağlıdır. Bu isə heç şübhəsiz Ukrayna hakimiyyətin maraqlarına cavab vermir: «Rusiya prezidenti həyasızcasına geosiyasi maraqlarını həyata keçirir. Belə görünür ki, Putinin məqsədi Moskvanı Avropa Birliyinə rəqib kimi düşünülən Avrasiya İttifaqının mərkəzinə çevirməkdir. Avropa Birliyi ilə Rusiya arasında strateji tərəfdaşlıq şüarı hazırda rəqabətlə əvəz olunub». Yazıda eyni zamanda ona diqqət yönəlib ki, avropalılar son maliyyə böhranından sonra əmin oldular ki, onların həyatları banklardan və iqtisadi göstəricilərdən asılıdır. Amma Kiyevdə baş verənlər bu yanaşmanı dəyişdi».
«Avropanın gələcəyini həm də Ukraynada qardakı qırmızı qan izi müəyyən edir»
«Kiyevdəki dəhşətli şaxtaya, polis zorakılığına baxmayaraq, aksiyada insanlar Avropa Birliyinin bayraqlarını tuturlar. Avropa Birliyinin siyasətçiləri və vətəndaşları buna diqqət göstərməlidirlər. Avropanın gələcəyini yalnız qırmızı şriftlə altı cızılan iqtisadi göstəricilər müəyyən etmir. Avropanın gələcəyini eyni zamanda Ukraynadakı qardakı qırmızı qan izi də müəyyən edir. Yarım milyardlıq insanı birləşdirən Avropa ictimaiyyəti dünyada baş verənlərə görə məsuliyyət daşıyır və ona görə də avropalılar başqalarına da yardım etməlidirlər».
Prezident müxalifətlə görüşdü
Ukrayna prezidenti Viktor Yanukoviç dünən növbəti dəfə müxalifət liderləri ilə görüşüb. Görüşdə UDAR partiyasının lideri Vitali Kliçko, “Batkivşina” parlament fraksiyasının rəhbəri Arseniy Yatsenyuk və milliyyətçi “Azadlıq” partiyasının lideri Oleq Tyaqnibok iştirak edib. Tərəflərin ölkədəki böhrandan çıxış yollarını müzakirə etdiyi bildirilir. Qeyd edək ki, bu, son günlər tərəflər arasında keçirilən üçüncü görüşdür.
Prezidentin mətbuat xidməti məlumat yayıb ki, görüşdə Yanukoviç «Batkivşina» fraksiyasının lideri Arseniy Yatsenyuka baş nazir, «UDAR» partiyasının sədri Vitali Kliçkoya isə baş nazirin müavini postunu təklif edib. Təklif olunub ki, Yatsenyuk baş nazir postunu tutmağa razılıq versə, hökumətin istefasına qərar veriləcək. Kliçkoya isə baş nazirin humanitar məsələlər üzrə müavini postu təklif edilib.
Görüşün nəticələri və Yanukoviçin təklifi barədə müxalifət liderləri Maydanda mitinqçilər qarşısında danışıblar.
Kliçko deyib ki, Yanukoviç müxalifətin bir çox tələbini qəbul edir. Onun sözlərinə görə, prezident həbs olunan fəalları azad etməyə və hökuməti istefaya göndərməyə müəyyən şərtlərlə hazırdır. “Bizim mövqeyimiz qətidir – 16 yanvar qanunları ləğv edilsin və elə bu il prezident seçkisi keçirilsin”, – deyə Kliçko bəyan edib.
Kliçko ona baş nazirin müavini vəzifəsinin təklif olunması barədə danışmayıb.
Tyaqnibok isə bildirib ki, 25 yanvar görüşündə hakimiyyətin güzəştə hazır olduğunu hiss ediblər. “Onlar 16 yanvar qanunlarının ləğvi barədə danışmağa hazır deyillər, biz buna nail olmalıyıq”, – deəy o əlavə edib. Tyaqnibok çıxışını “Hamı Maydana!” şşüarı ilə bitirib.
Yatsenyuk da mitinqlər zamanı saxlanılanların sərbəst buraxılacağını deyib: “Yanukoviç bu təklifi qəbul etdi”. O, vurğulayıb ki, 16 yanvar qanunları Ali Radanın 28 yanvar sessiyasında ləğv olunmalıdır. Yatsenyuk həmçinin, Yanukoviçin ona baş nazir postunu təklif etməsinə də münasibət bildirib: “Mən məsuliyyəti öz üzərimə götürməyə hazıram. Biz ölkəmiz üçün məsuliyyət daşımaqdan qorxmuruq”.
“Unian” agentliyinin yaydığı məlumata görə isə deputat Yuriy Steç özünün facebook səhifəsində müxalifətin bu təklifdən imtina etdiyini yazıb. “Müxalifət Viktor Yanukoviçin təklifini qəbul etmədi”, deyə o qeyd edib.
İnformasiya şöbəsi
