Zöhrab Ismayıl: «Avtomobillərin kreditlə satışına məhdudiyyətin qoyulması avtomobillərin qiymətlərinin enməsinə səbəb olacaq»
Azərbaycan Mərkəzi Bankı ölkənin kommersiya banklarına iş yerindən arayış təqdim etmədən vətəndaşlara nağd pul kredit verilməsini, eləcə də kredit xəttinin açılmasını qadağan etdiyi barədə məlumat vermişdik. Qadağaya səbəb kimi, problemli kreditlərin məbləğinin sürətlə artması göstərilir. Bundan başqa, avtomobillərin kreditlə satışına da məhdudiyyət qoyulduğu bildirilir. Bank mütəxəssisləri deyir ki, son illər salonlardan kreditlə götürülən avtomobillərə görə ödənişlərdə ciddi problemlər yaranıb, buna görə də, Mərkəzi Bank avtomobillərin əsasən nağd şəkildə satılmasını və yaxud lizinq yolu ilə əldə edilməsini stimullaşdırmaq qərarına gəlib.
AMB tərəfindən ölkədə istehlak kreditləşməsi bazarına gələcəkdə məhdudiyyətlərin qoyulmasının avtomobil kreditlərinə şamil edilə biləcəyi barədə müxtəlif məlumatlar verilməkdədir. “Trend”in məlumatına görə, VTB Qrupun Azərbaycanda törəmə bankının Idarə heyətinin sədri Aleksandr Yeryomin borclunun gəlirləri barədə arayış təqdim etmədən təmin edilməmiş kreditlərin verilməsinin dayandırılmasına dair tənzimləyicinin təlimatını şərh edərkən deyib: “Güman edirəm ki, AMB bu qərarla məhdudlaşmayacaq. Fikrimcə, yaxın vaxtlarda bu növ məhdudiyyətlər yenə olacaq. Onlar kiçik biznesin kreditləşməsinə, mikro kreditləşməyə, avtomobil kredirtləşməsinə və digər sahələrdə kreditlərin verilməsinə şamil oluna bilər”.
Bəs avtomobil kreditinə məhdudiyyətin qoyulması Azərbaycanın avtomobil bazarına necə təsir göstərəcək? Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, bu ilin aprel ayından 2005-ci ilə qədər istehsal olunan maşınların ölkəyə gətirilməsinə qadağa qoyulacaq. Beləliklə, iki mühüm qərarın Azərbaycanın avtomobil bazarına təsirsiz ötüşməyəcəyi bəllidir.
Azad Iqtisadiyyata Yardım Ictimai Birliyinin sədri, iqtisadçı-ekspert ÿZöhrab Ismayıl bildirdi ki, avtomobillərin kreditlə satışına məhdudiyyətin qoyulması avtomobillərin qiymətlərinin enməsinə səbəb olacaq: “Əslində kredit imkanları məhdudlaşacaqsa, avtomobillərin qiymətləri aşağı düşəcək. Çünki kredit bazara əlavə pul vəsaiti gətirdiyindən qiymətlərin bahalaşmasına səbəb olur. Əslində belə bir məhdudiyyətin tətbiq olunmasında məqsəd problemli kreditlərin sayının artmasıyla bağlıdır. Hazırda Mərkəzi Bank iş yerindən arayış təqdim etmədən vətəndaşlara nağd pul kredit verilməsini qadağan edir. Əslində iş yerindən arayış etibarlı sənəd sayıla bilməz. Ola bilsin ki, dövlət müəssisələrində, tanınmış təşkilatlarda bu sənədləri normal şəkildə verirlər. Amma ölkədə kifayət qədər özəl şirkətlər var ki, həmin təşkilatlarda bəzən işləməyən şəxslərə belə arayış yazırlar. Ona görə bu istiqamətdə doğru sistem tətbiq etməlidirlər. Əgər ölkədə muzdlu çalışanların hamısı əmək haqqını kartla ala bilsəydilər, vətəndaş kart bilgilərini təqdim edərək kredit ala bilərdi”.
Z.Ismayılın fikrincə, yalnız muzdla işləynlərə kredit verməklə kifayətlənmək olmaz. Çünki muzdla işləyənlərin sayı 1.5 milyon nəfərdir. Amma fərdi sahibkarlara da kredit almaq imkanı tanınmalıdır. Çünki fərdi sahibkarlar dövlət sektorunda işləyənlərə nisbətdə daha böyük və stabil qazanca sahibdirlər.
Maraqlıdır ki, avtomobil kreditlərinə məhdudiyyətin qoyulmasını bəzi ekspertlər paytaxtdakı tıxaclarla əlaqələndirirlər. Belə ki, dövlət başçısı paytaxtdakı tıxac məsələsinə toxunarkən müvafiq strukturlardan problemin həlli üçün təkliflər gözlədiyini söyləmişdi. Bu baxımdan MB-nin maşınların kreditlə satışının qarşısını bu cür almasını tıxacla mübarizə kimi qəbul etmək olarmı?
Z.Ismayıl hesab edir ki, dövlət başçısının məsələyə bu cür yanaşması düzgün deyil. Paytaxtakı tıxacın səbəblərinin heç də avtomobillərin sayı ilə bağlı olmadığını deyən Z.Ismayıl qeyd etdi ki, ona görə kreditlə satışın məhdudlaşdırılması tıxac probleminin həllinə təsir etməyəcək.
Xəyal
