Qubad İbadoğlu: «Azərbaycanda son zamanlar yüngül sənədləşmə, amma ağır şərtlərlə kredit verilməsi dəbə minib»
Azərbaycan Mərkəzi Bankı ölkənin kommersiya banklarına iş yerindən arayış təqdim etmədən vətəndaşlara nağd pul kredit verilməsini, eləcə də kredit xəttinin açılmasını qadağan edib. Lent.az-ın məlumatına görə, qadağaya səbəb kimi, problemli kreditlərin məbləğinin sürətlə artması göstərilir. Bundan başqa, avtomobillərin kreditlə satışına da məhdudiyyət qoyulduğu bildirilir. Bank mütəxəssisləri deyir ki, son illər salonlardan kreditlə götürülən avtomobillərə görə ödənişlərdə ciddi problemlər yaranıb, buna görə də, Mərkəzi Bank avtomobillərin əsasən nağd şəkildə satılmasını və yaxud lizinq yolu ilə əldə edilməsini stimullaşdırmaq qərarına gəlib.Bəs problemli kreditlərin sayının artması nəyin görsənişidir və bununla mübarizədə atılan addımları nə dərəcədə effektli saymaq olar?
İqtisadçı Qubad İbadoğlunun sözlərinə görə, Azərbaycanda son zamanlar yüngül sənədləşmə, amma ağır şərtlərlə kredit verilməsi dəbə minib. Ona görə bu istiqamətdə banklar arasında bir rəqabətin formalaşdığını deyən Q.İbadoğlu vurğuladı ki, hazırkı şəraitdə banklar daha çox müştəri cəlb etməyə çalışırlar: «Son bahalaşma prosesi, təlabatların genişlənməsi, ailə büdcəsinin idarə olunmasındakı çətinliklər vətəndaşları məcbur edir ki, onlar çətinliyi borc vəsaitləri hesabına qapatsınlar. Bu da getdikcə kütləviləşir. Milli Bankın narahatçılığı məhz bu tendensiyadan qaynaqlanır. Mərkəzi Bank digər banklardan hesabatlar qəbul edir. Mərkəzi bank verilən kreditlər, onların ödənilməsiylə bağlı daha çox məlumatlıdır. Çünki kommersiya bankları öz maliyyə durumlarını açıqlamasalar da, Mərkəzi Bank qarşısında hesabat verməyə məcburdurlar. Ona görə də Mərkəzi Bank kommersiya banklarının kredit portfelinin vəziyyətini dəyərləndirərək, belə bir qərar verib. Kredit portfeli də müxtəlif borclar haqqında məlumatlardan ibarətdir. Mərkəzi Bank təhlükənin qarşısını almaq üçün belə bir addım atıb. Çünki hazırkı durumun dava etməsi bir tərəfin maliyyə vəziyyətinin, digər tərəfin isə ailə büdcəsinin pisləşməsinə səbəb ola bilər».
Ölkədə istehlak kreditlərinin sayının və məbləğinin sürətlə artdığını deyən Q.İbadoğlu vurğuladı ki, bu isə onu göstərir ki, ailə büdcəsini idarə etmək asan deyil. Və vətəndaşlar ailə büdcəsini idarə etmək üçün əlavə borc vəsaitlərinə müraciət edirlər: «Azərbaycanda kreditlərin verilməsiylə başqa ölkələri müqayisə etmək düzgün deyil. Çünki digər ölkələrdə kreditlər aşağı faizlərlə verilir. Azərbaycanda isə istehlak kreditlərinin faizi kifayət qədər yüksəkdir. Bu isə əhəmiyyətli dərəcədə xərc tələb edir. Digər tərəfdən Azərbaycan vətəndaşının ABŞ vətəndaşı kimi ailə büdcəsini idarə etmək qabiliyyəti o qədər geniş deyil. Azərbaycanda hazırda hətta bəzi banklar digər banklara olan kredit borclarını qaytarmaq üçün borc elanları verirlər. Bəyan edirlər ki, gəl məndən borc götür və get başqa borclarını bağla. Bu o deməkdir ki, vətəndaşların bir çox banklar qarşısında böyük öhdəlikləri yaranıb».
Xəyal
