Leyla Əliyeva: «Rəsmi Bakı Avropa Birliyi ilə bu qurumun Afrika, Asiya ölkələri ilə olduğu kimi Azərbaycanla əməkdaşlıq etməsini istəyir»
Ölkə başçısı Ilham Əliyev Nazirlər Kabinetinin 2013-cü ilin sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və 2014-cü ildə qarşıda duran vəzifələrə həsr olunmuş iclasında ənənəvi olaraq iqtisadi inkişafdan danışmaqla yanaşı beynəlxalq aləmlə münasibətlərə də toxunub.
Dövlət başçısı 2013-cü ilin əvvəlində Avropa Şurası Parlament Assambleyasında Azərbaycanda siyasi məhbuslarla bağlı qətnamənin keçməməsini ölkənin uğuru kimi qələmə verib. Avropa Birliyi ilə münasibətlərə toxunan Əliyev bildirib ki, Azərbaycanın üzv olmadığı bütün təşkilatlarla münasibətlər prinsipləri açıqdır, aydındır və beynəlxalq prinsiplərdən kənarda deyildir, qarşılıqlı hörmət, bir-birinin işinə qarışmamaq, qarşılıqlı dəstək, anlaşma və hərtərəfli əməkdaşlıq prinsipləridir.
Dövlət başçısı bir birinin işinə qarşımamaq dedikdə təbii ki, Azərbaycanda insan haqları və demokratiya məsələsi ilə bağlı Avropa Birliyindən gələn iradları nəzərdə tutur. Ancaq qarşı tərəf dəfələrlə əməkdaşlıq üçün bir sıra prinsiplərə əməl etməyin vacib olduğunu səsləndirib.
Belə olan halda Azərbaycanın Avropa Birliyi ilə rəsmi Bakının arzuladığı formada əməkdaşlığı mümkündürmü?
Politoloq Leyla Əliyev Avropa Birliyinin bu məsələ ilə bağlı fərqli nəzər nöqtəsinin olduğunu deyir. Avropalı rəsmilər hesab edir ki, əgər Azərbaycan, Ermənistan, Belarus kimi ölkələrlə fərqli səviyyədə əməkdaşlıq qurulmalıdır. Çünki Azərbaycan insan haqları və demokratiya məsələsinin qabardılmasını istəmir. Avropa rəsmiləri isə daimi bu problemləri qabardır.
Ekspertin sözlərinə görə, rəsmi Bakı Avropa Birliyi ilə bu qurumun Afrika, Asiya ölkələri ilə olduğu kimi Azərbaycanla əməkdaşlıq etməsini istəyir. Yəni əməkdaşlıq olsun, ancaq inteqrasiyadan söhbət getməsin. Bu isə Avropanı qane etmir.
Dövlət başçısı müşavirədə iqtisadi artımdan və əhalinin həyat səviyyəsinin yüksəlməsindən də bəhs edib. Belə ki, Ilham Əliyev son bir ildə əhalinin pul gəlirləri 8 faiz artdığını, inflyasiyanın isə cəmi 2,4 faiz təşkil etdiyini deyib. Dövlət başçısı əhalinin pul gəlirləri inflyasiyanı 3 dəfədən çox üstələdiyini də bildirib.
Xatırladaq ki, son bir ildə büdcə təşkilatlarında çalışanların əmək haqqı və pensiyalar 10 faiz artsa da, ilin sonunda yanacağın qiyməti 30 faiz bahalaşdı. Son aylarda ölkədə ərzaqların da qiymətində kəskin bahalaşma müşahidə olunub. Belə olan halda dövlət başçısının səsləndirdiyi rəqəmlər nə dərəcədə həqiqəti əks etdirir?
Iqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli Azərbaycanda həmişə rəsmi rəqəmlərlə reallıq arasında ciddi fərqin olduğunu deyir.
Ekspertin sözlərinə görə, ölkədə alternativ hesablama aparan vətəndaş cəmiyyəti və ekspertlər demək olar yoxdur. Çünki alternativ hesablamalar aparmaq üçün birinci növbədə məlumatlar əldə etmək lazımdır. Hökumət orqanlarından isə rəsmi məlumatlardan başqa məlumat əldə etmək demək olar mümkün deyil. Əsasən də rəsmi inflyasiya rəqəmləri ilə real rəqəmlər arasında kəskin fərq olur: “Ən böyük problemlərdən biri ondan ibarətdir ki, ayrıca ərzaq inflyasiyası hesablanmır. Ancaq hətta rəsmi rəqəmlərə görə Azərbaycanda insanların gəlirlərinin əhəmiyyətli hissəsi ərzaq alınmasına xərclənir. Qeyri-rəsmi bu rəqəm 70-75 faiz civarında dəyişir. Ərzaq inflyasiyasının yüksək olması isə insanların real gəlirlərinin artmasına ciddi təsir göstərir. Hökumətin açıqladığı inflyasiya rəqəmləri həqiqəti əks etdirmir. Əgər ərzaq inflyasiyası bütün indikatorlar nəzərə alınaraq hesablansaydı, Azərbaycanda qiymət artımı rəsmi göstərilən rəqəmlərdən ən azı 2-3 dəfə yüksək olardı. Buna görə də Azərbaycan hökuməti tərəfindən elan olunmuş rəqəmlərə həmişə şübhə ilə yanaşmalıyıq”.
Ekspert rəsmi inflyasiyanın çox aşağı səviyyədə olması, insanların real gəlirlərinin inflyasiyanı 3 dəfə üstələməsi ilə bağlı deyilənlərin reallığı əks etdirmədiyini deyir. Çünki gəlirlərin xərcləndiyi sahə ərzaqdır və ərzaq inflyasiyası real gəlirlərin azalması ilə nəticələnir: “2014-cü ildə biz bir də bunun şahidi olacağıq. Yanacağın qiymətinin artması bu ilin inflyasiyasına ciddi təsir göstərəcək. Bütün beynəlxalq ekspertlər də deyir ki, inflyasiya ikirəqəmli həddə ola bilər. Ancaq rəsmi rəqəmlər açıqlansa, inflyasiyanın aşağı səviyyədə olduğunu görəcəyik. Bunun bir səbəbi ondan ibarətdir ki, ölkə qanunvericiliyinə görə rəsmi inflyasiya səviyyəsi qədər büdcədən maliyyələşən əmək haqlarının ə təqaüdlərin indeksləşməsi prosesi getməlidir. Hökumət rəsmi inflyasiyanı aşağı göstərməkə maaşların cüzi artmasını təmin etməkdə maraqlıdır”.
Fizzə
