“Gellap” Beynəlxalq Tədqiqat Mərkəzi bu ilin əvvəlində “Qlobal ümid və naümidlik barometri” (Global Barometer on Hope and Despair) adlı tədqiqat aparıb. Sorğu zamanı 65 ölkədən 70 min nəfərin rəyi alınıb. İştirakçılara iqtisadi perspektiv və proqnozlar barədə suallar verilib.
Respondentlərin rəyi əsasında ölkələrin reytinqi hazırlanıb. Hər ölkənin iqtisadi ümid səviyyəsi iqtisadi vəziyyətin yaxşılaşacağını düşünən nikbin və pisləşəcəyinə əmin olan bədbinlərin payı ilə müəyyənləşdirilib.
“Turan” agentliyinin məlumatına görə, Azərbaycan iqtisadi ümid reytinqində 65 ölkə arasında 16 faizlə 12-ci yeri tutub. Bu, əhali arasında bədbinliyin artdığını göstərir – 2013-cü ilin əvvəlində ölkə daha nikbin idi və 56 faizlə 2-ci yeri tuturdu.
Azərbaycanlıların gələcəyə ümidinin dəyişkən olduğu da aydınlaşıb. Məsələn, 2011-ci ildə azərbaycanlıların nikbinlik göstəricisi 2 faiz, 2012-ci ildə isə 30 faiz olub.
Cənubi Qafqazın digər ölkələrində vəziyyət başqadır. Gürcüstanda nikbinlik səviyyəsi yüksəkdir. Bu ölkə bir pillə geriləyərək 2-ci yeri tutub (1-ci yer Ficinindir). Ermənistan mənfi zonadan çıxıb, nikbinliyini 7 faiz artıraraq 17-ci yerə qalxıb.
Tədqiqat göstərib ki, dünyada iqtisadi nikbinlik azalır, Rusiya və ABŞ məyus olur.
2014-cü il üçün qlobal ümid indeksi 2 faizdir. Bu, 2013-cü ildəkindən 5 faiz azdır. Əvvəlki illərdə olduğu kimi daha nikbin ölkələr Asiya və Yaxın Şərqdə yerləşir. İnkişaf etmiş ölkələr isə məyusluğa yuvarlanır.
Dünyanın ümumi mənzərəsinə gəlincə, Qərbi Avropadan iqtisadi bədbinlik uzaqlaşır. İnkişaf etməkdə olan ölkələrdə iqtisadi çiçəklənməyə bəslənən ümidlər zəifləyir.
Danimarka istisna olunmaqla bütün Qərbdə və inkişaf etmiş ölkələrdə iqtisadi ümid indeksi mənfi zonadadır. Amma vəziyyət o qədər acınacaqlı deyil, çünki bir sıra ölkələrdə il ərzində nikbinlik artıb. Məsələn, İsveçrədə (-1%, bir il əvvəl: -31%), Cənubi Koreyada (-3%, bir il əvvəl: -28%), Polşada (-6%, bir il əvvəl: -45%), Finlandiyada (-16%, bir il əvvəl: -35%), Almaniyada (-23%, bir il əvvəl: -46%), İrlandiyada (-28%, bir il əvvəl: -51%), Belçikada (-33%, bir il əvvəl: -64%), İspaniyada (-40%, bir il əvvəl: -59%) indeks artımı olub.
Hətta illər boyu autsayder olmuş Fransa və Portuqaliya da öz göstəricilərini yaxşılaşdırır. Fransada son sorğu -53% nəticə verib. Bir il əvvəl bu göstərici -67%, 2012-ci ildə -80% idi.
Portuqaliyada da bədbin ovqat səngiyir: bir il əvvəlki -85%-ə qarşı indiki göstərici -61%-dir.
