Faciə deyilmi, yaradanın verdiyi ömrə, başqa bir insanın yaratdığı əngəllər, ədalətsizlik son qoysun? Heç Somalidə də insan həyatı bu qədər ucuzlaşmayıb. Artıq ən həssas insanlar da bu dəhşətli tendensiyanı adi hal kimi qəbul edir. Bir növ, sanki onlar da insanların problemlərdən, ədalətsizlikdən qurtuluşunun tək yolunu, özünəqəsddə görür. Ona görə də, hər gün bir dəfə və ya bir neçə dəfə intihar xəbərləri eşitməsək, təəccüblənirik, səbəb axtarırıq. Beləcə, ölkəmizdə “alın yazısı” inancı özünün son günlərini yaşayır, əhəmiyyətini itirir. Çünki insanlar, sonlarını özləri müəyyən edir, sonluğa aparan səbəblər müxtəlif olsa da. Hətta TV-lər də bu istiqamətdə disskusiyalar təşkil edir, intiharların çoxalmasını gizlətmir. Daha doğrusu, gizlədə bilmir. Amma bu disskusiyalarda da Azərbaycan həqiqətlərinin üstündən keçilir, intihara səbəb olan bütün problemlər gizlədilir. Ənənəvi insanlar, ənənəvi riyakarlıq.
Bəli, çox nadir hallarda bəşər tarixi belə riyakarlıqla üz-üzə qalıb. Azərbaycanda fəaliyyətdə olan bütün TV kanalların bu intiharlara izahi birdir: “Maariflənmə problemi”. Doğurdanmı, adiləşmiş bu intihar dalğasının kökündə maarifçiliyin yetərincə olmaması və ya ümumiyyətlə olmaması durur? Son zamanlar özünə qəsd edənlərə diqqət etsək, bu intiharların maarifçiliklə heç bir əlaqəsinin olmadığını görmək çətin deyil. Məsələn, Vətən yolunda sinəsini gülləyə sipər edən, bu zirvəyə ucalan qaziyə sən necə maarifçilik dərsi keçə bilərsən? Vətənin, yaşanılacağ bir ömürdən daha dəyərli, daha müqəddəs olduğunu anlayan birinə hansı vicdanla “maarifçilik nağılı” danışacağsan? Bir tikə çörək dalınca ömrünü qürbətdə keçirən, az qala dünyanın bütün qitələrini gəzən insana, sən daha nə təbliğ edə bilərsən ki, adam özünü körpünün zirvəsindən aşağı buraxmasın? Axı dünyanı fəth etmiş, nağıllarda gördüyü dövlət-vətəndaş münasibətlərini, təminatlı həyatın əyani şahidi olmuş insana nə deyib həyatında yaşadıqlarının əksini sübut edəcəksən? Bəs şəriət qanunlarını, Quranı mənimsəmiş bir dindara, özünəqəsdin bəyənilməyən bir hal olduğunu necə izah edəcəksən? Ömrünü elmə sərf etmiş, 120 manata hansısa beyni qotur rektor qarşısında şam kimi əriyən alimə intiharın çıxış yolu olmadığını necə əsaslandıracaqsan? Azərbaycan insanı ədalətsizlikdən, səfalətdən, məmur özbaşınalığından əziyyət çəkir. Bu ölkədə ədalət problemi var. Qazisi də, alimi də, sadə insanı da bu ədalətsizliyin qurbanıdır. Dövlətin bütün yükünü öz çiyinlərində daşıyan bu adamlara, dövlətin adından fəxri adlar verilmiş yarıçılpaq müğənnilərlə öz yaşamları arasında müqayisə aparmaq imkanlarını siz yaratmısız. Sizin maarifçiliyiniz budur. Bu münasibətə davam gətirmək çətindir, hətta çox çətin. Bir də Azərbaycan insanı şou biznes və ya elm seçimi qarşısındadır ki, onların maariflənməyə ehtiyacı olsun? Bəlkə Avropa və Şərq dəyərləri arasında seçim etməyə çətinlik çəkirik, buna görə maariflənmyə ehtiyacımız var? Bəlkə bizim xəbərimiz yoxdur, dünyanın bütün həzzlərini yaşayıb, imarətlərinin qarşısıda özünə qəsd edənlərdir bu insanlar? Bəlkə maarifçiliyin əsas hədəfi bu adamlara yoxsullara, kimsəsizlərə əl tutmağdan həzz almağın mümkünlüyün anlatmağdır, biz dəyərləndirə bilmirik? Əlbəttə yox. Həyatın bütün acıları dadızdırılmış, bütün təhqir və aşağılamalara məruz qalmış insanlardır, intiharı çıxış yolu görənlər. Maarifçiliyə bu ədaləatsizliyi, qanunsuzluğu yaradanların ehtiyacı var. Bütün hallarda həyatın bütün həzzini yaşayanların da sonu yaxşı olmur. Tarixdə bunu təsdiqləyəcək xeyli nümunələr mövcuddur.
