«Azərbaycan vətəndaşları dövlətdən çox şey gözləməməlidir»
Qubad İbadoğlu: «Bu gün orta azərbaycanlı öz ailə büdcəsindən sığorta üçün vəsaitlər ayırmaq imkanına malik deyil»
Prezident yanında Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin direktoru Fərhad Məmmədov «Hafta.az» saytına müsahibəsində bir sıra maraqlı fikirlər səsləndirib. F.Məmmədov hesab edir ki, Azərbaycan vətəndaşları dövlətdən çox şey gözləməməlidir: «Hər hansısa bir daşqın baş verdikdə dövlət heç bir aidiyyəti olmayan məsələyə qarışaraq insanlara kompensasiya ödəyir. Halbuki, sığorta sistemi formalaşmalı və insanlar öz mülklərini sığortalamalıdırlar ki, belə problemlər yaşananda onun kompensasiyasını ala bilsinlər. Vətəndaşlar yavaş-yavaş məsuliyyətlərini dövlətin üzərinə atmamaq şərti ilə müasir sistemə uyğunlaşmaqla öz həyatlarını qurmalıdırlar».
Bir sıra ekspertlər bu açıqlamanı dövlətin bundan əvvəl təbii fəlakətlərdən zərər çəkən vətəndaşlara göstərdiyi dəstəyin oxşar olaylar baş verəcəyi təqdirdə təkrarlanmayacağının anonsu sayırlar. Halbuki ayrılan vəsaitlərin şəffaf formada müvafiq istiqamətlərdə xərclənməməsi bir çox sualların yaranmasına səbəb oldu. Amma bu artıq başqa mövzunun söhbətidir. Əlbətdə Azərbaycan vətəndaşının da həm həyatını, həm də əmlakını sığorta edərək mümkün ziyanlardan qoruması təqdirəlayiq hal olardı. Amma onu da nəzərə almaq lazımdır ki, ölkədə mövcud sosial-iqtisadi durumun ağırlığı vətəndaşlarımızı sığorta kimi əlavə ödənişlərə vəsait ayırmağa imkan vermir. Əslində burada məsuliyyətin ən böyükü hökümətin üzərindədir. Çünki yanlış iqtisadi siyasət orta statistik azərbaycanlının iqtisadi durumunun möhkəmlənməsinə imkan vermir.
Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbərinin bu açıqlamasında mütərəqqi dünya praktikasından çıxış etdiyini deyən iqtisadçı Qubad İbadoğlu bildirdi ki, bir çox ölkələrdə qəzalardan, təbii fəlakətlərdən sığortalanması sistemi mövcuddur və bu sistem effektli işləyir. Nəticədə xarici ölkələrdə hər bir vətəndaş öz həyatını bu sistemə uyğun qurur. Amma burada əsas məsələ hər bir ailənin öz şəxsi büdcəsi hesabına sığortalama xərclərini qarşılamasından ibarətdir: «Bu gün orta azərbaycanlı öz ailə büdcəsindən sığorta üçün vəsaitlər ayırmaq imkanına malik deyil. Çünki ailə büdcəsinin əsas xərcləri övladının təhsilinə, ərzaqa və sağlamlığın qorunmasına xərclənir. Ona görə də ailə büdcəsi dövlətin normal tibbi sığorta sistemi olmadığından, təqaüdçülərə günün reallığına uyğun olaraq müavinət verilmədiyindən dövlətin dəstəyini hiss etmir. Dövlət sferasında çalışan və aşağı əmək haqqı alan şəxslər də xərclərinin əhəmiyyətli hissəsini gündəlik tələbat məhsullarının alınması üçün sərf edirlər. Ona görə bu kəsim sığorta kimi uzun müddətli vəsait qoyuluşu edə bilmir». Q.İbadoğlu hesab edir ki, əgər bu gün orta azərbaycanlının qazanclarının kifayət qədər olacağı və ölkədə sığorta sisteminin də ona adekvat şəkildə fəaliyyət göstərəcəyi təqdirdə F.Məmmədovun təklifini reallaşdırmaq çox asan olardı: «Real imkanlar olsaydı, o zaman təbliğat nəticəsində vətəndaşlara öz gəlirlərini daha səmərəli şəkildə idarəetməsi və sığortaya pul ayırmasıyla bağlı təbliğat aparmaq olardı. Amma təəssüflər olsun ki, hazırda bu mümkün deyil. Çünki son qiymət artımı da ailə büdcəsi strukturunda əhəmiyyətləi dəyişikliyə gətirib çıxarıb. Vtəndaş bu gün gəlirləri deyil, borc hesabına ərzaq təlabatını ödəməklə məşğuldur. Belə olan halda da sığorta ödənişlərinə ailədə ayrılan pay çox cüzidir».
Xəyal
