Onlarla sahibkar müflis olub; hər birinə azı 250 min, çoxu 1 milyon yarım ziyan dəyib
“Binə” Ticarət Mərkəzi yenə yandı. Qan ağlayan sahibkarların isə dərdinə əlac edən yoxdur. Çünki onlara kompensasiya verilmir. Bu ticarət mərkəzi bir neçə dəfə yansa da, ziyan çəkən sahibkarlara heç bir yardım göstərilməyib. Onlar yanan mağazaları özləri yenidən təmir etdiriblər. Hələ üstəlik, nə qədər malları yanıb…
Fövqəladə Hallar Nazirliyinin “Binə”də baş verən son yanğınla bağlı yaydığı məlumatda bildirilir ki, ticarət mərkəzinin 4-cü və 5-ci sıralarında hər birinin sahəsi 40 kvadrat metr olan 45 ədəd müxtəlif geyim və paltar satışı mağazaları yanıb. Yanğın ümumilikdə 1800 kvadrat metr sahəni əhatə edib.
Bazar rəhbərliyi söz verdi
Ancaq hələ ki, yanğın zamanı Ticarət Mərkəzinə dəyən ziyanın məbləğı açıqlanmır. Söhbət etdiyimiz satıcıların sözlərinə görə, ən az zərər çəkən sahibkara dəymiş ziyan 100 min manatdan çoxdur. Bir başqa sahibkar isə onlara dəyən ziyanın fərdi olaraq, 250 min manatdan 1,5 milyona qədər olduğu dedi. Sahibkarlar hesab edir ki, həqiqət rəsmi məlumatlarda göstərildiyi kimi deyil.
Ticarət Mərkəzinin bir tərəfində şıdırğı alver getsə də, yanan 4 və 5-ci sıralardakı dükanlar və digər ziyan çəkən obyektlərin əraziləri əhatəyə alınıb. Biz dünən səhər hadisə yerinə baş çəkmişdik. Həmin vaxt ərazidə yanğısöndürənlər hələ də tüstülənən dükanlara su vurur, traktorlar yanan malların külü, zir-zibil yük avtomobillərinə yüklənərək ərazindən daşınırdı.
Jurnalistlərə maneələr yaradılsa da, yanan mağazaların həndəvərində “xüsusi” geyimli qadınlar gözə dəyirdilər. Onlar yanğından salamat çıxmış malları ayırır, çeşidləyir, lazım olanı özlərilə gətirdikləri sellofana yığırdılar.
Yanmış dükanların külündən bir fayda olmayacağını anlayan tacirlər dünən cidd-cəhdlərindən sonra bazarın rəhbəri Kəbirə Məmmədova ilə görüşməyə nail olublar. Görüşdən sonra isə onların üzlərində ümid işığı yanmağa başlayıb. Bazar rəhbərliyi zərərçəkənlərə bir neçə ay müddətinə “aylıq ödəniş”lərdən azad ediləcəkləri, yanan dükanları isə ya köməkləşərək ya yenidən tikiləcəyi, ya da təmir ediləcəyinə söz verib. Amma yanan mallarla əlaqədar dəyən ziyanın qarşılanması barədə hər hansı razılıq əldə olunmayıb.
Bazar yandırılıb?
Ancaq yanğın baş verən gecə sahibkarlar daha emosional idilər və heç nədən çəkinməyərək danışırdılar. Onlar 40 kvadratmetrlik, həm də 40 min manat verərək aldıqları dükanlardan istifadə üçün ay ərzində 2500-3000 manat pul ödədiklərini deyirdilər.
Hətta iddialara görə bazar qəsdən yandırılıb. Sahibkarlardan biri “axar.az”a deyib ki, yanğın qəsdən törədilib. Əmlaklarına külli miqdarda ziyan dəymiş sahibkarlar buna səbəb kimi ticarət mərkəzinin üç fərqli hissəsində elektrik xətlərindəki qısaqapanmanın eyni anda baş verməsini göstərirlər. Sahibkarlar iddia edir ki, elektrik naqillərindəki qısqapanmalar 4-cü, 5-ci və 6-cı korpusda – bir-birinə yaxın ərazidə baş verib. Bu isə yanğının daha şiddətli olması üçün qəsdən törədildiyi versiyasını gündəmə gətirir. Iddialara görə, Fövqəladə Hallar Nazirliyinin yanğınsöndürmə briqadasının hələ tüstülənmə başlayarkən gəlib çıxmasına baxmayaraq, yanğının qarşısını dərhal ala bilməməsinin səbəbi də eyni vaxtda üç istiqamətdə başlayan və birdən-birə alışan ocaqlarla bağlıdır.
Ticarət Mərkəzindən baş verən olayla və səsləndirilən fikirlərlə bağlı münasibət öyrənmək mümkün olmayıb. Kəbirə Məmmədovanın ofisinin qarşısındakı mühafizə xidməti əməkdaşları gah rəhbərliyin yerində olmadığını, gah da məşğul olduğunu deyərək görüşə icazə verməyiblər.
“Bazar qurulandan yanır”
“Azadlıq”a danışan satıcıların sözlərinə görə, onlara ziyanı təkcə bazarın yanması vurmayıb, hadisə baş verən gecə qarmaqarışıqlıqdan istifadə edən bəzi adamlar oğurluğa da əl atıblar: “Hamı öz dükanının dərdində idi. Mağazalar cərgə-cərgə yanırdı. Başqa sırada dükanları olan satıcılar malları küçəyə boşaldırdılar. Kim nə qədər bacardısa, malını daşıdı ki, alov onun obyektinə çatana qədər bir-iki mal çıxara bilsin. Bəzi adamlar da bundan istifadə edib oğurluq edirdilər. Bizə kömək etmək, dərdimizə şərik olmaq əvəzinə belə işlərə əl atan adamlar da var.
Burada elə adamlar var ki, ona 500 min manat ziyan dəyib. Iki qardaş kostyum satırdılar. Bir neçə gün öncə Türkiyədən 400 min manatlıq mal gətirmişdilər. Hamısı yandı kül oldu. Adam var ki, dükanında nəinki pal-paltar, seyfində yüz min dollar pulu külə dönüb. Indi onlara kim yardım edəcək?
“Binə” bazarı açılandan yanır. Bu qədər yanğın olar? Niyə təhlükəsizlik sistemi qurulmur? Nədən camaatdan pul yığılır, ancaq yanğından mühafizə üçün bir iş görülmür? Hər dəfə bazar yananda deyirlər ki, qısaqapanma olub. Burada dükanları olan sahibkarlar kef içində yaşamırlar. Min bir əziyyətlə pul qazanırlar. Ildə cəmi iki dəfə bazar bağlı olur. Qalan günlərdə hamı işləyir. Çünki istirahət etsələr, 4 min manatdan aşağı yer haqqı olmayan dükanların icarə pulunu verə bilməyəcəklər. Səhər saat 6-7-dən axşam 5-ə qədər bazarda olurlar. Bayram günləri də işləyirik ki, evimizə bir tikə çörək aparaq. Ildə də bir-iki dəfə bazar yanır və bütün zəhmətimiz hədər olur. Nə sığorta var, nə də başqa bir şey. Dövlət də, bazar rəhbərliyi də heç bir yardım etmir. Bizim günümüzə kim ağalayacaq? Heç olmasa, dəymiş zərərin yarısını ödəsinlər…”
Ramin DEKO
