Özbəkistanın hakim ailəsindəki çəkişmələrin təfərrüatlarını yazan Usman Haqnazarov yeni məqalə yayıb
Özbəkistan prezidenti Islam Kərimovun ailəsində yaşananlar barədə sensasion təfərrüatlardan ibarət məqalələrlə çıxış edən politoloq Usman Haqnazarov yeni məqalə yayıb. Virtualaz.org saytının tərcumə etdiyi məqaləni ixtisarla təqdim edirik.
Maliyyə cinayətlərinin izinin itirilməsi və ya Əlişir Əzizxocayevin qətli
2012-ci il, yanvarın 9-da Timur Əliyevin siyasi səhnədən getməsindən sonra hakimiyyətdəki əsas klanlardan birinin – Daşkənd klanının lideri olan Əlişir Əzizxocayev 58 yaşında öldü. 2011-ci ildə kifayət qədər gümrah olan, hətta futbol oynayan adam gözlənilmədən Almaniyaya əməliyyat olunmağa getməyi qərara almışdı. Ən maraqlısı odur ki, Əzizxocayev Almaniyada əməliyyat masasında deyil, Daşkənddən Frankfurta uçan təyyarənin göyərtəsində keçindi. Məsələ bundadır ki, hərdən ürəyində və böyrəyindəki ağrılardan şikayətlənən Əzizxocayevə Avropaya əməliyyat olunmağa getməyi şəxsən MTX-in rəhbəri Rüstəm Inoyatov məsləhət görmüşdü. O, aktyor məharəti ilə özünü Əzizxocayevin səhhətinin qeydinə qalan adam kimi göstərmişdi. Inoyatov bu məsləhəti verərkən əvvəldən Əzizxocayevi öldürməyi qarşıya məqsəd qoymuşdu. Çünki onun fikrincə, Əzizxocayev öz funksiyasını başa vurmuşdu və həddən artıq çox şey bilirdi.
Doğrudan da son 6-7 il ərzində Əzizxocayev Rüstəm Inoyatovun bir düjün sifarişini yerinə yetirmişdi. O, özbək xüsusi xidmət rəisinin göstərişi ilə prezident Islam Kərimovun keçmiş şəxsi həkimi Dmitri Arustamovun əmlakını talan edib bölüşdürməyə şəxsən rəhbərlik etmişdi.
Inoyatov Arustamovu ona görə zərərsizləşdirmişdi ki, prezidentin şəxsi həkimi vaxtilə onun böyrəyini “uğurla əməliyyat edərək” Islam Kərimovun möhkəm etimadını qazanmışdı. Prezident son vaxtlar onunla təkcə səhhəti ilə bağlı deyil, daxili siyasi məsələlər barədə də məsləhətləşirdi. Bu cür halları ağrılı qarşılayan Inoyatov “hansısa həkimin” dövlət başçısına bu cür yaxın olması ilə barışa bilməzdi. Və baş çekist Arustamovun klinikasında yoxlamalar təyin etdirdi. Həmişə olduğu kimi bu yoxlamada “çoxsaylı pozuntular, pul vəsaitlərinin, vergilərin gizlədilməsi və digər maliyyə cinayətləri” aşkar olundu.
Maraqlıdır ki, Arustamov onun obyektindəki qanunsuz yoxlama barədə Inoyatova deyəndə baş çekist bu yoxlamanı klinikanı “ələ keçirmək istəyən” Əzizxocayevin təşkil etdiyini bildirmişdi. Daha sonra Daşkənd məhkəməsi Inoyatovun sifarişi ilə Arustamovun evini və klinikasını müsadirə etdi.
Həkim bu soyğunçuluq barədə Islam Kərimovun özünə deyəndə prezident insident barədə Inoyatovdan soruşub. Baş çekist isə cavab verib ki, yoxlamalar klinikada maliyyə cinayətlərinə dair “daxil olmuş əməliyyat məlumatları” əsasında aparılıb.
Arustamov məcbur olub Almaniyaya, daimi yaşayış yerinə qayıtdı. Onun klinikasını və digər əmlakını isə cüzi məbləğə formal hərracda Əzizxocayev aldı.
Həmin illərdə Əzizxocayev Inoyatovun pullarını xaricə, əsasən Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə daşıyıb yerləşdirməklə də məşğul idi. Əzizxocayev pulların xaricə daşınmasını asanlaşdırmaq üçün Inoyatovla birlikdə xüsusi bank “Orient Finans Bank” yaratdı. Bu bankın təsisçiləri əsasən MTX-in istefada olan zabitləri, habelə Daşkənd klanının “sahibkarları” idi. Hazırda “Orient Finans Bank” faktiki olaraq Inoyatovların ailə bankıdır və pulların Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə, digər offşor zonalara köçürülməsini təmin edir. Inoyatovun pullarının “yuyulması” mexanizmi hazır olanda və bu məqsədlə yaradılmış bank uğurla işləməyə başlayanda bu işin əsas təşkilatçısı Əzizxocayev qəfildən təyyarədə öldü. Əslində isə Əzizxocayev Inoyatovun göstərişi ilə təyyarədə stüardessalar tərəfindən zəhərlənmişdi. Çünki Inoyatov qorxurdu ki, gizli maliyyə sxemini bilən Əzizxocayev bu barədə məlumatları istənilən vaxt yaya bilər. Başqa sözlə, Inoyatov arzuolunmaz şahiddən dərhal yaxa qurtarmaq istəyirdi. Inoyatovun Əzizxocayevin ölümündə əli olmadığına şübhə yeri qoymamaq üçün “obyektin qəfil ölümü” üçün Daşkənddən Frankfurta uçan təyyarə seçilmişdi. Qeyd etmək lazımdır ki, Əzizxocayevin ölümü Inoyatovun birinci belə “zakaz”ı deyildi. Inoyatovun vaxilə ona işləyən adamları necə aradan götürdüyünə dair daha bir misal gətirək. Beləliklə…
Sponsorun aradan götürülməsi
Özbəkistanın Yüngül Sənaye Assosiasiyasının keçmiş rəhbəri, mərhum Batır Erqaşev 2000-ci illərin əvvəllərində Özbəkistanda ən nüfuzlu dövlət məmurlarından biri idi. O, Özbəkistandan pambıq xammalının ixracına nəzarət edirdi, baxmayaraq ki, rəsmən bu əməliyyatla dövlət assosiasiayası “Uzxlopkoprom” məşğul olurdu.
Həmin illərdə Inoyatov və onun “kontoru” dövlət miqyasında iri pamblq biznesinə gözlərini təzə-təzə dikməyə başlamışdılar, Batır Erqaşevin “Uzleqprom”unu ələ keçirmək üçün planlar qururdular. Lakin Inoyatov Batır Erqaşevin biznesini əlindən almaq və ya onun gəlirlərinə ortaq olmaq fikrindən daşındı, pambıq maqnatını daha uzunmüddətli hədəfləri – prezident Islam Kərimovun ailəsini dağıtmaq üçün istifadə etməyi qərara aldı. Inoyatov Prezident Aparatının işlər idarəsinin rəisi Zəlimxan Haydarovla birlikdə Erqaşevə “məsləhət” gördülər ki, Islam Əbdülqəniyeviçin ailəsinə hədiyyə almaq üçün “bir az pul versin”. Beləliklə, Erqaşev öz vəsaiti hesabına Islam Kərimovun ailəsinə “kiçicik hədiyyələr” aldı. Birinci dəfə o, Haydarovun vasitəsilə ailəyə 200 min dollarlıq boyunbağı ötürdü. Bu, Lola Kərimovanın ad günü üçün hədiyyə idi.
Ikinci dəfə isə yenə də Inoyatovun tapşırığı ilə Erqaşev prezidentin arvadı Tatyana Kərimovaya növbəti “kiçik hədiyyə”ni – 500 min dollar nağd pulu göndərdi.
Sonralar Erqaşev Inoyatovun göstərişi ilə Lola Kərimovanın iştirakı ilə dəbdəbəli gecə əyləncələrini maliyyələşdirməyə başladı. MTX rəhbərinin göstərişi ilə o, narkotiklər də aldı. Məqsəd Lolanı narkotiklərə alışdırmaq idi. Bu işlərdə Erqaşev ancaq sponsor funksiyasını yerinə yetirirdi, qalan işlərlə, o cümlədən Lolanın narkotiklərə aludə edilməsi ilə MTX-nin işçiləri, yaxud Lolanın yaxın ətrafından muzdla tutulmuş adamlar, habelə prezidentin qızının yemək yediyi restoranların xidmətçi personalı məşğul idi.
Bu zaman Inoyatov özünü prezidentin ailəsinin təhlükəsizliyi ilə bağlı narahat olan adam kimi göstərməyi də unutmurdu. Digər tərəfdən, Kərimovlar ailəsi də şəxsi təhlükəsizliklərinin qeydinə MTX sədrinin qalmasından məmnun idilər. Həmçinin bu da Kərimovların xoşuna gəlirdi ki, Inoyatov onların siyasi özbaşınalıqlarına da göz yumur. Ancaq Kərimovlar unudurdu ki, onlar tədricən bədheybətin girovlarına çevrilirlər.
2000-ci illərin əvvəllərində Inoyatovun səyləri və Erqaşevin sponsor dəstəyi ilə Tatyana Kərimova çoxmilyonluq məbləğlərə, Lola Kərimova isə narkotiklərə aludə oldular. Baş çekist artıq əməliyyatın sponsorunu aradan götürməyin vaxtının çatdığını gördü.
Hiyləgər Inoyatov bu işi görməyi öz “kontoruna” yox, o zamankı daxili işlər naziri Zakir Almatova və onun nazirliyinə həvalə etdi. Belə ki, 2002-ci ilin sonunda Inoyatov daxili işlər naziri Almatova “əməliyyat məlumatı” ötürdü və bildirdi ki, Erqaşevin evində Amerika dolları ilə iri məbləğdə nağd pul var.
Almatov Inoyatovun tövsiyəsi əsasında Erqaşevin evində axtarış aparmağı əmr etdi. Evdən 27 milyon dollar nağd pul çıxdı, bundan sonra “Uzleqprom”un o vaxtkı sədrini infarkt vurdu. Erqaşev təcili olaraq Daşkənddəki 1-ci hökumət xəstəxanasına aparıldı. Inoyatovun səyləri sayəsində xəstəxanada Erqaşevin üzərində əməliyyatın getdiyi bir vaxtda xəstəxananın işıqları kəsildi. Erqaşev əməliyyat masasında keçindi və bütün sirləri özü ilə qəbrə apardı.
Inoyatovun aradan götürdüyü adamlar arasında təkcə dövlət məmurları yer almır. Beləliklə…
Inoyatovun ən iri ortaqlarından biri də Qafur Rəhimov idi. Bu “sahibkarın” xidmətlərindən Inoyatov və onun “kontoru” məsələn, sifarişli qətlləri maliyyələşdirmək üçün istifadə edirdi. Məsələn, Inoyatovun göstərişi ilə Qafur Rəhimov özbək müxalifətinin lideri Məhəmməd Salehin baş tutmayan qətli üçün 2 milyon dollar vermişdi.
Ancaq Inoyatov və “kontoru” Q.Rəhimovdan təkcə Islam Kərimovun düşmənlərini zərərsizləşdirmək üçün istifadə etmirdi. Həm də ondan prezidentin özünü və ailəsini sıradan çıxarmaq üçün yararlanırdı. 2004-2006-cı illərdə məhz Inoyatovun göstərişi ilə Rəhimov prezidentin böyük qızı Gülnarə Kərimovanın narkotiklərə aludə edilməsi əməliyyatının təşkili və maliyyələşdirilməsi ilə məşğul olub.
Islam Kərimov Qafur Rəhimovun Gülnarəni narkotiklərə aludə etməyə çalışdığını eşidəndə Inoyatova əmr etdi ki, Qafuru dərhal həbs etsin. Lakin Inoyatov “sahibkarın” Özbəkistanı tərk etməsinə şərait yaratdı və bunun əvəzində özbək mafiozdan 100 milyon dollar məbləğində nağd pul aldı.
Sonra “kontorun” rəhbəri Islam Kərimova məruzə etdi ki, Qafur Rəhimov çoxdandır evində yoxdur. O, prezidentə məsləhət gördü ki, Qafur beynəlxalq axtarışa verilsin. Inoyatov şübhəsiz ki, Qafur Rəhimovu məmnuniyyətlə məhv edərdi, əgər Rusiya hakimiyyəti və şəxsən Vladimir Putin “özbək sahibkarı” qorumasaydı.
Indi Inoyatovun kriminal biznesdə və digər cinayətlərdə ortağı olan daha bir neçə şəxsi aradan götürəcəyini gözləmək lazımdır. Bu “namizədlər” sırasında maliyyə naziri Rüstəm Əzimov, baş prokuror Rəşid Qadırov, prezidentin işlər idarəsinin rəisi Haydarov yer alır. Vaxtı gələndə Inoyatov baş nazir Şövkət Mirzəyevdən də yaxa qurtaracaq.
Inoyatovun bütün bu cinayətlərinin bir məqsədi var. Beləliklə…
Bütün ölkə Inoyatovun agentlərinə çevrilir
Inoyatov çoxdandır bütün güc və dövlət strukturlarında öz agentlərini yerləşdirmək planı qurur. Daxili işlər naziri Bahadır Matlyubovun istefasının açıqlanmayan səbəblərindən biiri MTX-in DIN və bütün daxili işlər orqanları üzərindəki nəzarətidir.
Lakin bu, o demək deyil ki, yeni daxili işlər naziri Adham Əhmədbayev MTX-in agentidir. Yəni “Azadlıq” radiosunun Əhmədbayevin nə vaxtsa xüsusi xidmət orqanlarında işlədiyinə dair yaydığı məlumat doğru deyil.
Hazırda Baş Prokurorluq, parlamentin spikeri, Daşkəndin indiki hakimi Inoyatovun nəzarətindədir. Inoyatov Daşkənd icra hakimiyyətinin rəhbəri Əhmədcan Usmanovu baş nazir postuna hazırlayır. Bütün strukturların başında öz adamlarını yerləşdirəndən sonra Inoyatov asanlıqla prezident postuna iddia edə, yaxud bu posta Şövkət Mirzəyevi və ya digərini irəli sürə bilər. MTX rəhbəri bu planların həyata keçirilməsinin qarşısında yeganə maneə kimi ambisiyalı Gülnarə Kərimovanı görür. Beləliklə…
Inoyatovun Gülnarə Kərimovaya nifrətinin əsl səbəbi
Inoyatov və onun “kontoru” Gülnarəni təkcə başqalarının biznesini əlindən almağa öyrəşən qadın kimi yox, prezident postuna potensial varis kimi görüb. Inoyatov 2006-2007-ci ildən etibarən ondan ciddi şəkildə çəkinməyə başlamışdı.
Onlar ilk dəfə 2009-cu ildə qarşılaşdılar. Inoyatov MTX-in gizli kommersiya strukturu vasitəsilə “Ipoteka Bank”ı özəlləşdirmək, daha sonra onu Rusiyanın kriminal qruplaşmalarına satmaq istəyirdi. Lakin onun planlarına “burnunu hər yerə soxan” Miradıl Calalov mane oldu. O, Gülnarəyə şikayətləndi ki, Inoyatovun “kontoru” onun “Zeromax” şirkətini bankın özəlləşdirilməsinə buraxmaq istəmir. O vaxtdan Gülnarə Kərimova Inoyatov üçün lənətlənmiş düşmənə çevrildi.
Gülnarə onun “Ipoteka Bank”ı özəlləşdirib Rusiyanın kriminalitetinə 160 milyon dollara satmasına mane olmuşdu. Inoyatov kriminallardan avans kimi aldığı 60 milyon dolları geri qaytarmalı oldu. O vaxt Inoyatov qərara aldı ki, Gülnarə Kərimovanı bitirmək lazımdır. O, baş nazir Mirzəyevin vasitəsilə Gülnarənin “Zeromax” şirkətinin ləğvini başlatdı. Sonra Rusiyanın Federal Təhlükəsizlik Xidməti vasitəsilə Gülnarənin “TeliaSonera” şirkətindən rüşvət aldığına dair faktı Isveç hüquq-mühafizə orqanlarına ötürdü.
Indi Gülnarənin qüdrətli hakimiyyətindən heç nə qalmayıb: Inoyatov buna Gülnarənin atası vasitəsilə nail olub. Maraqlıdır ki, Gülnarənin biznes strukturlarına hücum üçün prezidentdən razılıq alan Inoyatov bu işdə çox irəli gedib. Və prezident heç də bilmir ki, Inoyatov Gülnarəyə təzyiq limitini ciddi şəkildə aşır. Gülnarə atasına deməyə çalışır ki, Inoyatovun əmri ilə onu ətraf aləmdən tam təcrid ediblər. Gülnarə üçün yeganə ünsiyyət vasitəsi internet və twitterdir.
Gülnarənin psixikası pozulub
Təcrid olunması Gülnarə Kərimovanın psixoloji vəziyyətinə mənfi təsir edib. Son vaxtlar onda psixi qeyri-mütənasiblik müşahidə olunur. Məsələn, o, Inoyatovun qohumlarına zəng edərək MTX rəhbərini söyür, qarğıyır.
2013-cü il, dekabrın 18-də Gülnarə Kərimova Rüstəm Inoyatovun qardaşına zəng edib və telefonda Inoyatovun ünvanına ağır söyüşlər söyüb.
Lakin Inoyatova belə metodlarla təsir etmək mümkün deyil. O, çətin ki, Gülnarənin qarşısında geri çəkilsin və prezidentin qızını özündən çıxarmağa son qoysun. Inoyatov hər şeyi planlı və məqsədli şəkildə edir.
