O, özünü daxili böhrandan, komandasını parçalanmaqdan qorumaq üçün tələsik and içdi
İlham Əliyev and içdi. Onun andiçməsi milyondan çox fəal iştirakçısı olan sosial şəbəkələrdə ironiya və yumorla müzakirə olundu. Fəal ictimai rəy Ilham Əliyevin addımını nəinki ciddi qarşılamır, hətta ona mesaj göndərirdi ki, belə addımlara “andiçmə” adı vermək doğru deyil.
Siyasi partiya və təşkilatlar isə baş verənlərə müvafiq qiymət verdilər: Ilham Əliyev onsuz da pis olan vəziyyəti yaxşı dəyərləndirə bilmir. Bir-biri ilə məntiqi əlaqədə olan budur ki, Ilham Əliyev dəyərləndirmək imkanında olmadığı üçün vəziyyət bu qədər pisləşib.
BMT-də “dünya liderliyi”nin sonu
Ilham Əliyev və komandası deyirdi ki, BMT-yə qeyri-daimi üzvlük bizə Qarabağı geri almaq üçün lazımdır. Bununla onlar həm də verdikləri rüşvətə haqq qazandırırdılar, yəni, “pulu boşu-boşuna vermirik”. Sonu isə bu oldu ki, Əliyevin üçüncü dəfə prezidentliyə namizəd olması “qırmızı xətt”i keçmək sayıldı. Eyni zamanda, o, özünü prezident elan edəndən sonra 200-ə yaxın dövlət və quruluşu birləşdirən BMT-dən onu cəmi 21 dövlət və hökumət rəhbəri təbrik etdi. Ilham Əliyev üçünsə bu, olduqca həyati məsələdir. Çünki o, Qərb dövlətlərini xristian təəssübkeşliyində qınadığı halda, Islam Konfransı təşkilatının üzvlərindən də tam dəstək ala bilmədi.
“Xristian həmrəyliyi” siyasi arqumentinin sıradan çıxması, təkcə Qarabağa münasibətdə deyil, həm də artıq Əliyevlərin rüşvət çevrəsinin daralmasında özünü göstərdi. Ilham Əliyev diktaturasından ona görə üz döndərilir ki, o müsəlmandır – bu, indi sadəcə, beş-üç nəfər adama inandırıcı gələ bilər. O adamlara ki, onlar elə bilirlər, xristianları yaradan başqa qüvvədir…
“Neft şantajı erası” bitir
Natiq Ədilov “facebook”da Iranla ABŞ-ın dil tapmasının bir pozitiv cəhətini yazmışdı. O, qeyd edirdi ki, Iranla Qərbin dil tapması Əliyevlərin onsuz da sıradan çıxmaqda olan “Neftlə şantaj” siyasətini sona çatdıra bilər.
Natiq Ədilovu topa tutanlar da oldu. Amma reallıqdır ki, indi Ilham Əliyev üçün legitimlik kabusuna çevrilən ATƏT-in məlum hesabatının arxasında bp-nin arxasında duran dövlətlər – ABŞ və Britaniya dayanır. Bu isə o tezisin təntənəsidir ki, Əliyevlərin “Neft şantajı” erası bitib. Indi Ilham Əliyev Qərb ölkələrinə deyə bilmir ki, o, Avropanı Rusiyanın enerji təhdidindən xilas edə bilər. Çünki, Brüsseldə də artıq bilirlər ki, əgər Ilham Əliyev “Ermənistana qarşı istifadə etməmək” qeydilə Rusiyadan dörd milyardlıq silah alırsa, bu, açıq-aşkar Rusiyaya rüşvət verib, həm də onun anbarlarını təmizləmək işidir. Və bu qədər asılı bir hakimiyyət nəinki onları Rusiyadan qoruya bilər, hətta ilk fürsətdə ortada naəlac qoyub çəkilər.
Bu, çoxdanın qorxusu idi…
Hamı indi Ilham Əliyevin niyə belə addım atdığını düşünür. Amma unutmaq olmaz, hakimiyyətyönlü qəzetlər seçkidən xeyli əvvəl yazırdı ki, Ilham Əliyev Qərbin namizədidir, onun üçüncü dəfə namizəd olması Vaşinqtondan ifadə olunan iradədir. Buna qüvvət verən təbliğat isə Milli Şuranı Rusiyaya bağlamaq idi. Sonucda hər şey məlum oldu. Göründü ki, Milli Şuraya ən böyük zərbəni elə Rusiya vurdu, Ilham Əliyev üçünsə problem Qərbdən qaynaqlandı. Deməli, hələ çoxdan bəlli idi ki, legitimlik problemi olacaq və bu, haradan və necə ortaya çıxacaq. Ona görə də bu gün baş verənlər hər hansı spontanlığın deyil, gözlənilən siyasi vəziyyətin tablosudur.
Niyə belə “atüstü”?
Ilham Əliyevin belə qaçaraq, tərəkəmələrin dili ilə desək, “atüstü” andiçmə keçirməsinin əsas səbəbi nədir? Bu suala bir neçə variantda cavab vermək olar və iddia etmək olar ki, hamısı da əsas səbəbdir:
1. Ilham Əliyev bu seçkilərin saxtalaşdırılmasına dair videolara, fotolara baxandan sonra anlayıb ki, onun prezident olmadığını bütün ölkə bilir. Hamı o fikirdədir ki, o seçilməyib və prezidentliyə heç bir dəxli yoxdur. Buna görə də o, daxili sarsıntı keçirməmiş deyil. Öz daxili narahatlığını və xalqın bu fikirlərinin cilalanmasının qarşısını almaq məqsədilə tez and içdi ki, həm özünü, həm də camaatı inandırsın ki, o artıq prezidentdir. Başqa sözlə, həm özündəki daxili narahatlığın, həm xalqın içindəki etirazın qarşısını almağın yolunu bunda gördü;
2. Ilham Əliyev və komandası düşündü ki, ATƏT-in uzunmüddətli missiyası və ona dəstək verən böyük Qərb dövlətlərinin bu saxta seçkilərə qarşı fəaliyyətini qismən səngitmək üçün daxili hüquqi legitimlik yaratmaq fayda verə bilər. Legitimliyi formal prosedurlarla təmin etmək çıxış yolu olmasa da, onun üçün heç olmasa, müzakirə şansı yarada bilər. Amma heç kimə sirr deyil ki, bu andiçmə hadisə kimi sadəcə, gülüşlə qarşılandı. Yəni, heç ölkə daxilində sadə “facebook” istifadəçiləri onun bu addımını ciddi qəbul etmədilər;
3. Ilham Əliyev və ən yaxın ətrafı bu andiçməni həm də ona görə belə tezləşdirdi ki, dünya güclərinin ardıcıl sərt mövqeyi hakimiyyətdə çatlar yarada bilər. Bunun qarşısının alınması üçün Ilham Əliyev dərhal and içdi. Amma bir məqam unudulur ki, bu addımın özü beynəlxalq aləm üçün hansısa tormozlayıcı faktor olmadı. Heç bir səfirliyin bu tədbirə dəvət edilməməsi isə əslində, Ilham Əliyevin özünün legitimlik problemini ifadə etməsi idi. Yəni, o bilir ki, dünyada heç kim onun prezident seçildiyinə şahidlik etməyəcək. Elə isə bunu komanda da görür və anlayır ki, özünü prezident elan etməsindən asılı olmayaraq, dünya birliyinin Əliyevin hakimiyyətinə münasibəti yaxşı mənada dəyişmir, əksinə, pisləşir. Yəni, bu məqsədə də nail olduqlarını demək düzgün olmaz.
Cəmil Həsənli Konstitusiya Məhkəməsində…
Milli Şuranın namizədi kimi seçkini udmuş Cəmil Həsənli Konstitusiya Məhkəməsinin iclasına qatılmaqla, orada iştirak edənlərə ciddi siyasi mesaj verdi. Konstitusiya Məhkəməsinin qərarının legitimliyini şübhə altına aldı. Ona söz verilməməsi isə seçkilərin və həmin iclasın necə keçdiyinin təntənəsi idi. Cəmil Həsənlinin isə mesajı çox dəqiq idi: “Hara getsəniz, arxanızca gələcəm və haqqımı alacam!”
Bu mənada proseslərin ən effektiv məcrası dinc xalq etirazlarıdır. Ola bilsin ki, Ilham Əliyev həm də bu etirazları səngitmək niyyəti güdüb. Ona imkan verməmək isə seçkinin saxtalaşdırıldığını düşünən hər kəsin borcudur. Təbii ki, fəallıq göstərməklə…
