və yaxud Rüstəm Behrudi, doğum günün qutlu olsun
Həyatımın heç unudamadığım günlərindən biri ilk iş günüm. Yadımdadı, yağışlı, çiskinli bir payız günü idi. Həyəcandan ürəyim titrəyə-titrəyə qapını döyüb, içəri keçdim. Heç kimin əhəmiyyət vermədiyini görüb, özümü itirdim, çaşkın-çaşkın “mən də bu şöbədə işləyəcəyəm” dedim. Qarşı tərəfdə oturan qadın qəribə əda ilə gözlərini süzdürüb üzümə baxdı, yəni neynəyək ki.
Otağın ortasında donub qalmışdım. Birdən sanki, möcüzə baş verdi, otağa cavan bir oğlan daxil oldu, gülümsəyərək : “təzə gələn qız sənsən və cavab gözləmədən xoş gəlmisən, mən qərib, kimsəsiz, didərgin ruham,” – dedi. Bu qəribə adamın, qəribə təqdimatı mənə qeyri-adi bir güc verdi. Bir az əvvəl suya düşən xəyallarım yenidən canlandı. Və o gün bütün günü bu misranın ovsunundan çıxa bilmədim.
…”Mən qərib, kimsəsiz, didərgin ruham”. O uzaq payız günü bu misraların müəllifinin kimliyini bilməsəm də, dünyanın ən çox darıxan ən qəribə adamı olduğuna əmin idim. Iş yerimə artıq yavaş-yavaş alışırdım. O kədərli misranın müşayiəti ilə o payız da ötüb keçdi. Günlərin bir günü bacımgildə oturub söhbət edirdik. Televizor seyr edən bacımın yoldaşı “gəl, gör, bu şairi tanıyırsan”, dalınca da, “çox maraqlı danışır” dedi. Qulaqlarıma inanmadım, “Mən qərib, kimsəsiz, didərgin ruham”. Bu o idi – bir payız günü iş yoldaşım Azərdən eşitdiyim, ruhumuzun vizit kartına çevrilən bu məşhur misranın müəllifi. Nə danışacağını ağzını açmamış belə təxmin etdiyimiz gözümüzün alışdığı ölçülü-biçili şairlərdən fərqli, hər halı ilə dəyişik olan bu qəribə adam ikimizi də ovsunlamışdı. O heç kimə məhəl qoymadan dərdli-dərdli şeir oxuyurdu. “Tənhalığım, yalnızlığım səndən qopan, qərib səsəm”,- “Sənin gözlədiyin qərib türk mənəm, Salam dar ağacı, Əleykum Salam!”. “Hər gecə, hər gecə yuxularımda, ağzı atəş kimi bir qurd…”. Bir-birinin ardınca düzülən bu gözəl nəğmələri dinlədikcə, ürəyimdə hisslərimin məni yanıltmadığını düşünürdüm. O şeiri mütləq bu qəribə adam. Düz 30 ildi bizimlə birgə yol gedən, gah dayanıb, günahlarımızın bağışlanması üçün hamımızın yerinə tək başına Tanrıya üz tutub dualar oxuyan, gah da mən istəsəm, Allahın mələklərini belə tutub əlindən alaram, deyib Allahla Allahlıq edən, gah dar ağacına salam verib, ölümə xoşgəldin deyən, günlərin bir günündə ziyalılarımızın mərhum prezidentimiz Heydər Əliyevlə görüşəndə bütün yaltaq və məddah şairlərin yerinə Azərbaycan xalqından üzr istəyən, gah iblis mələkdən gözəldi deyib iblisi öyən, ayrılıqların vüsallardan gözəl olduğuna inanan, gah sevə-sevə öydüyümüz, gah da dar ağacına çəkdiyimiz, ortabab bir həmvətənimizdən fərqlənməyən maddi durumunu qəzet səhifələrinə çıxarıb, gecə-gündüz asıb kəsdiyimiz, canından artıq sevdiyi qardaşı Mehmanın, atası Hidayət kişinin ruhlarının uyuduğu, bir payız günü uçurumun üstündə oturub dizlərini qucaqlayaraq göy üzünə baxan 10 yaşlı uşağı əmanət etdiyi, doğma kəndindən söz açan kimi yerlipərəst damğası vurduğumuz qəribə adam, olay adam.
Düz 35 ildir bu qəribə adam bizimlə yol gedir. Bu dəli-dolu sözünün əvvəli-sonu bəlli olmayan, Allahla Allahlıq eləyən, iblisə haqq qazandıran, ayrılıqlara qucaq açan, ağrını, dərdi, ölümü sevən, tənhalıqdan həzz alan bu qəribə adam gerçəkdənmi özüdü?
Mən özüm deyiləm o uzaq mənəm…
Bəlkə də onu daha yaxından tanıdığı üçün dostu Sabir Rüstəmxanlı “O bizim aramızda gəzən görmədiyimiz adamdı” deyirdi.
Onu yaxından tanıyanlar deyir ki, qəribə adamın bu dünyada ən çox can atdığı bir yer var – doğulduğu kənd.
Hətta kəndə o qədər çox tez-tez gedər ki, yenidən getmək üçün bəhanə tapammaz. Onda da dinməz-söyləməz, xəbərsiz çıxıb gedər. Özü də oraya tək başına, kənddə bir kimsənin olmadığı vaxt gedər.
Mən sonralar anladım ki, o qəribə adamın o uzağı kənddə uçurumun kənarında qoyub gəldiyi əli qoynunda, kədərli üzü göy üzünə baxan 10 yaşlı o uşaqdı – yəni görmədiyimiz Rüstəm.
Vədə tamamdı dönəcəm,
Gəlim qarışım tüstünə.
Gələcəm dua oxuyaq,
Ölən bir şairin üstünə,
Məzarlıqda bitən yovşan
Ayrılıq fəsli gəldi, hardasan görmədiyimiz adam?
Nargilə Əliyeva, hüquqşünas
