Obama Rusiyanın sülh təklifini dəstəkləmir
Puşkov: «Suriya münaqişəsində maraqlı olan qüvvələr Rusiyanın sülh planını baltalamaq üçün çalışırlar»
ABŞ prezidenti Barak Obama xalqa telemüraciətində kimyəvi silahın istifadəsinə görə Suriyaya qarşı cavab tədbirlərinin Amerikanın milli təhlükəsizliyinin marağında olmasından danışıb. Obama qeyd edib ki, ABŞ Suriyadakı vətəndaş müharibəsinə müdaxilə etməyib, lakin avqustun 21-də Bəşər Əsəd rejiminin kimyəvi silahdan istifadə etməsi uşaqlar da daxil olmaqla 1000-dən çox insanın ölümünı səbəb olub. Onun sözlərinə görə, belə halın təkrarlanmasının qarşısını almaq üçün hərbi müdaxilənin həyata keçirilməsi zəruridir.
Bununla belə prezident ABŞ əsgərlərinin Suriya ərazisinə daxil olmayacağını və problemin dinc yolla həllini üstün tutduğunu qeyd edib.ÿObama həmçinin Rusiyanın Suriyaya məxsus kimyəvi silahının beynəlxalq nəzarətə verilməsi təklifini nəzərdən keçirəcəyini vəd edib və əvvəlcə bunun həyata keçirilməsinin nə dərəcədə real olduğunu yoxlamaq lazım olduğunu qeyd edib: “Bu təklifin uğurlu olacağını demək hələ çox tezdir”. Obama beynəlxalq müttəfiqlərinin Suriyaya hərbi müdaxilə məsələsində dəstək verəcəyinə ümid etdiyini bildirib. O həmçinin qeyd edib ki, Amerika ordusu Əsəd rejiminə təzyiqləri davam etdirmək üçün daim hərbi əməliyyata hazır olacaq. Xatırladaq ki, Barak Obama iki gün əvvəl senatorlarla keçirilmiş qapalı görüşdə Suriyaya hərbi müdaxilə ilə bağlı Senatın səsverməsini münaqişənin mümkün diplomatik həlli variantına baxılanadək təxirə salmağı təklif edib. Belə ki, Rusiya Suriyanın malik olduğu kimyəvi silahı beynəlxalq nəzarətə verilməsi ÿtəklifi ilə çıxış edib, Suriya hakimiyyəti isə bu təşəbbüsü dəstəkləyib. BMT və Ağ ev də bu təklifi nəzərdən keçirmək niyyətində olduqlarını bəyan ediblər. ÿDünən məlum olub ki, Suriya Rusiyanın təşəbbüsünü qəbul edərək kimyəvi silahdan tamamilə imtina etməyə və kimyəvi silahın qadağan olunması haqqında konvensiyaya qoşulmağa hazırdır. Bunu Suriya XIN rəhbəri Valid əl Müallem bəyan edib: “Rusiyanın təşəbbüsü ilə Suriya kimyəvi silahın istifadəsindən tamamilə imtina edəcək. Bundan başqa, Dəməşq ərazisində olan kimyəvi silah obyektlərini təqdim etməyə və onun istehsalını tamamilə dayandırmağa razıdır. Biz kimyəvi silahla təchiz olunan obyektləri ÿRusiya, digər ölkələr və BMT nümayəndələrinə nümayiş etdirməyə hazırıq”.
ABŞ Suriya müxalifətini silahla təmin etməyə başlayıb
Bununla belə, ABŞ artıq Suriyadakı üsyançılara silah yardımına başlayıb. “Reuters”in verdiyi məlumata görə, bunu Suriya müxalifət koalisiyasının nümayəndəsi Xalid Saleh Vaşinqtonda açıqlayıb. O bildirib ki, amerikalılar müxaliflərin yaratdığı Ali Hərbi Şuranın effektivliyinə və silahların pis əllərə düşməyəcəyinə əmin olduqdan sonra bu addımı atıblar. ABŞ dövlət katibi Con Kerri də üsyançıların uzun müddətdir ABŞ-dan istədikləri “bəzi predmetlər”in göndərilməsinə başlandığını açıqlayıb. ABŞ hökumətinin Suriyadakı müxalifləri silahlandırmağı planlaşdırdığı haqda xəbərlər hələ bu ilin iyununda yayılmışdı. Həmin vaxt Barak Obamanın bu barədə qərar qəbul etdiyi bildirilirdi. Söhbət atıcı silahlar və tank əleyhinə komplekslərdən gedir.
Daha 8 ölkə ABŞ-a dəstək verdi
ABŞ-ın BMT TŞ-nin sanksiyası olmadan Suriya ilə bağlı planını dəstəkləyən bəyanata daha 8 ölkə qoşulub. Bu barədə Ağ Evin açıqlamasında deyilir. ÿMəlumata görə, bəyanata Gürcüstan, Qvatemala, Küveyt, Malta, Monteneqro, Panama, Polşa və Portuqaliya qoşulub. Beləliklə, ABŞ-ın BMT TŞ-nin sanksiyası olmadan Suriya ilə bağlı addımlarını dəstəkləyən ölkələrin sayı 33-ə çatıb.
Dünən ABŞ dövlət katibi Con Kerri və Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov arasında telefon danışığı olub. ABŞ-ın təşəbbüsü ilə baş tutan telefon danışığında tərəflər Suriya ətrafındakı vəziyyəti müzakirə ediblər. Nazir və dövlət katibi əlaqələri davam etdirmək, o cümlədən yaxın günlərdə görüşərək Suriyanın kimyəvi silahlarının beynəlxalq nəzarətə verilməsi təşəbbüsünün reallaşdırılması imkanlarını müzakirə etmək barədə razılığa gəliblər. Lavrovla Kerri arasında Suriya ilə bağlı görüş sentyabrın 12-də Cenevrədə keçiriləcək. Təkbətək görüşün məqsədi Suriyanın kimyəvi silahının beynəlxalq nəzarətə verilməsi təşəbbüsünün reallaşdırma yollarının müzakirəsidir.
BMT: “Suriyada hər iki tərəf hərbi cinayətlərə yol verir”
Iran Suriyada müxalif qrupların kimyəvi silahdan istifadə etdiyini təsdiqləyən dəlilləri BMT-yə verib. Iran xarici işlər nazirinin Afrika və ərəb ölkələri üzrə müavini Hüseyn Əmir Abdullahian bildirib ki, dəlillərin bəziləri açıq-aşkardır: “Məsələn, ötən ilin dekabr ayında 2 ədəd zarin qazı olan kapsula Suriyaya keçirildiyinə dair xəbər əldə edilib. Bu kapsulalar ərəb ölkələrindən Suriyanın bir qonşu ölkəsinə gətirilib və həmin dövlətdə də mühüm siyasi və təhlükəsizlik məzmunlu reaksiyalara səbəb olub”.
Rusiya da Suriya müxalifəti tərəfindən kimyəvi silah tətbiqinə dair dəlil-sübutları BMT Təhlükəsizlik Şurasına təqdim edib. Rusiya Dövlət Dumasının Beynəlxalq əlaqələr komitəsinin sədri Aleksey Puşkov bildirib ki, Suriyada kimyəvi silah təkcə hökumətin əlində deyil, müxalifət də kimyəvi silahlara sahibdir: “Terrorçuların bu silahlardan bir neçə dəfə istifadə etdiklərinə dair şübhələr var”. A. Puşkov Suriyada olan BMT insan haqları müşahidəçisi Karla Del Pontenin Hələb yaxınlığında bu ilin mart ayında silahlı döyüşçülərin kimyəvi silahdan istifadə etdiyinə dair bəyanatını xatırladıb: “Rəsmi Moskvanın Suriyada terrorçuların kimyəvi silahdan istifaddəsinə dair kifayət qədər sübutu var. Rusiya artıq bu sübutları BMT Təhlükəsizlik Şurasına təqdim edib”. Puşkov bildirib ki, Rusiyanın sülh təklifinə baxmayaraq, ABŞ-da hələ də Suriyaya hərbi müdaxilə etməyi istəyənlər var: “Onlar Suriyada Liviya ssenarisini həyata keçirmək istəyirlər. 60-90 gün ərzində hücumlar təşkil etmək… Rusiyanın sülh planını baltalamaq istəyirlər. Artıq proses başlayıb. Prezident Barak Obamanın beynəlxalq təhlükəsizlik müşaviri Rusiyanın sülh planından heç bir nəticə əldə olunmayacağını və ABŞ-ın hərbi müdaxiləyə hazır olmasının vacibliyini söyləyib”. Puşkov Rusiyanın sülh təklifi ilə bağlı yeni təxribatlar olacağını da söyləyib: “Suriya münaqişəsində maraqlı olan mərkəzlər Rusiyanın sülh planını baltalamaq üçün çalışırlar. Ərəb ölkələrindəki bəzi qüvvələr Suriyaya hərbi müdaxiləni tək alternativ hesab edir”.
Öz növbəsində, BMT ekspertləri isə hesab edirlər ki, Suriyada baş verən döyüşlər zamanı hər iki tərəf – həm hökumət qüvvələri, həm də hərbi müxalifət hərbi cinayətlərə yol verir. Bu barədə BMT komissiyasının məruzəsində bildirilir. Sənəd bu ilin 15 may-15 iyul tarixləri arasında Suriyada baş verənləri əhatə edir: “Bu cinayətləri törədən şəxslər beynəlxalq qanunvericiliyi pozublar. Onlar məsuliyyətdən qorxmurlar. Bu şəxsləri məhkəməyə vermək zəruridir”.
Təhlükəsizlik Şurasında Suriya ilə bağlı məsləhətləşmələr baş tutmadı
BMT Təhlükəsizlik Şurasının dünən saat 01.00-a nəzərdə tutulmuş Suriya ilə bağlı məsləhətləşmələri baş tutmayıb. Bu barədə Avstraliyanın BMT-dəki daimi nümayəndəsi Qari Kuinlan bildirib: “Məsləhətləşmələrə dair xahiş geri götürüldükdən sonra saat 16.00-a (Bakı vaxtı ilə 01.00) planlaşdırılmış Təhlükəsizlik Şurasının görüşü baş tutmayacaq”, – deyə o “Twitter” səhifəsində yazıb. Qeyd edək ki, Suriya üzrə təcili məsləhətləşmələrin keçirilməsi təklifi Rusiya tərəfindən irəli sürülmüşdü.ÿ
Suriya Rusiyanın təşəbbüsünü qəbul edərək kimyəvi silahdan tamamilə imtina etməyə və kimyəvi silahın qadağan olunması haqqında konvensiyaya qoşulmağa hazırdır. Bunu Suriya XIN rəhbəri Valid əl Müallem bəyan edib: “Rusiyanın təşəbbüsü ilə Suriya kimyəvi silahın istifadəsindən tamamilə imtina edəcək. ÿBundan başqa, Dəməşq ərazisində olan kimyəvi silah obyektlərini təqdim etməyə və onun istehsalını tamamilə dayandırmağa razıdır. Biz kimyəvi silahla təchiz olunan obyektləri ÿRusiya, digər ölkələr və BMT nümayəndələrinə nümayiş etdirməyə hazırıq”.
Paris, London və Vaşinqtondan yeni qətnamə layihəsi
Böyük Britaniya, Fransa və ABŞ bu gün BMT Təhlükəsizlik Şurasına Suriyanın kimyəvi silahının beynəlxalq nəzarətə verilməsi ilə bağlı qətnamə layihəsi təqdim edəcək. Bu barədə “Röyters” agentliyi Böyük Britaniyanın baş naziri Devid Kemerona istinadla məlumat yayıb. Bundan əvvəl verilən xəbərə görə, Suriya ilə bağlı yeni qətnamə layihəsini BMT Təhlükəsizlik Şurasına tək Fransa təqdim edəcəkdi. “Bu təklifin ciddi olacağı təqdirdə biz birgə addım atmağa hazırıq və mənim fikrimcə BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnaməsi çox yaxşı ideyadır”,- deyə Kemeron Britaniya parlamentində çıxışı zamanı deyib.
Xamneyi ABŞ-ı tənqid etdi
Iranın ali dini lideri ayətullah Əli Xamneyi bildirib ki, Islam ümmətinin düşmənləri hər gün Pakistan, Əfqanıstan, Iraq, Suriya və Bəhreyndə yüzlərlə günahsız insanın ölümünə səbəb olur: “Belə ki, hegemon dövlətləri və supergüclər, xüsusilə ABŞ öz qanunsuz maraqları naminə ölkələri viran qoymaqdan və insanları öldürməkdən heç çəkinmirlər”. Iranın ali dini lideri Suriyadakı proseslər və son bir neçə həftədə ABŞ-ın müharibə təhdidlərinə də toxunub: “Onlar özlərinin, sionistlərin və kapitalistlərin milli maraqlarından çıxış edirlər. Hətta bunun üçün bölgəni atəşə verməyə və digər ölkələrin, xalqların mənafelərini tapdalamağa hazırdırlar. Fikrimcə, ABŞ-ın Suriyaya qarşı yeni yanaşması daha ciddi siyasi oyundur. Əgər belədirsə, ABŞ-ın son həftələrdəki məsələyə yanaşması əsassız və səhv deməkdir”(APA).
