İxracın aşağı düşməsi ölkədə yerli istehsalın olmamasını göstərir
Azərbaycan hakimiyyətinin ölkənin iqtisadi potensialına dair bəyanatlarının reallıqdan uzaq olduğunu statistik rəqəmlər açıq şəkildə göstərir. 2011-ci il ilə müqayisədə Azərbaycanın ixracı kəskin aşağı düşüb. Xarici ticarət əməliyyatlarına dair 2012-ci ilin 10 ayının məlumatına əsasən, ticarət əməliyyatlarında ən çox azalma MDB ölkələri ilə bağlı müşahidə edilib. 2011-ci ilin 10 ayında Azərbaycandan 2,56 milyard dollarlıq məhsul idxal edən MDB ölkələri bu il idxalın həcmini 938 milyon dollara salıb.
Bir ildə azalma 2,72 dəfə olub. Azalmaya əsas səbəb Ukrayna, Belarus və Rusiyanın idxalı kiçiltməsidir.
2011-ci ilin oktyabrına qədər Ukrayna Azərbaycandan 889, Belarus 533,5, Rusiya 999 milyon dollarlıq idxal həyata keçirdiyi halda, bu ilin eyni dövründə müvafiq şəkildə 70 milyon, 9,6 milyon, 717,7 milyon dollarlıq məhsul idxal edib. Bu isə ölkədə yerli istehsalın olmamasına işarədir.
Avropa Birliyi ölkələri ilə də ticarət əməliyyatlarında dəyişikliklər var. Xüsusilə də Azərbaycandan ixracda ciddi azalmanın baş verdiyi diqqətdən qaçmır. 2011-ci ilin 10 ayında Avropa Birliyi ölkələrinə 13,147 milyard dollarlıq məhsul satmışıq. Bu il ixrac göstəricisi 9,2 milyard dollara düşüb. Yəni ixrac 30 faiz azalıb. Ən çox azalma Italiya və Fransa ilə əməliyyatlarda qeydə alınıb. Italiyaya ixrac 8 milyarddan 4,49 milyard dollara, Fransaya ixrac 3,29 milyard dollardan 1,4 milyard dollara qədər azalıb.
Ekspertlər hesab edir ki, bu göstəricilər ölkə iqtisadiyyatının real durumunu ortaya qoyur. Azərbaycanın postsovet məkanı ilə ticarət dövriyyəsinin azalmasının bir səbəbinin ölkəmizdə tikinti bumunun aşağı düşməsi ilə əlaqələndirən iqtisadçılar bildirir ki, Ukrayna və Belarusdan Azərbaycana əsasən tikinti məhsulları idxal edilir. Avropa Birliyi ölkələri ilə Azərbaycanın dövriyyəsinin azalması isə neft hasilatının aşağı düşməsi ilə bağlıdır. Həm qaz, həm neft hasilatının azalması ölkədə ümumdaxili məhsulu da azaldır. 2008-2009-cu illərdə Azərbaycanın ticarət dövriyyəsi dünyadakı böhranla əlaqədar olaraq kəskin dəyişmişdi. Ticarət dövriyyəsində 54.4 milyardan 18.4 milyarda qədər enmə olmuşdu. Hazırda da oxşar tendensiyalar müşahidə olunur. Bu göstərir ki, Azərbaycanın idxal asılılığı artır. Ekspertlər əsas diqqəti ölkədən ixracın kəskin şəkildə azalmasına yönəldirlər. Belə ki, ölkənin ixracının aşağı düşməsi həm də ölkədə yerli istehsalın olmamasını və insanların alıcılıq qabiliyyətinin aşağı düşməsini göstərir.
Hikmət
