«Azərbaycan hakimiyyəti hələ də anlamır ki, Qərbi enerji ilə şantaj etməklə nəyəsə nail olmaq mümkün deyil»
Rusiya ilə münasibətləri yaxşı olmayan Azərbaycan hakimiyyəti Avropa Birliyi ilə əlaqələri korlamaqda davam edir. Bu günlərdə Bakıda keçirilən forum zamanı avropalı qonaqların kompüterinə edilən müdaxilə, ardınca Ə.Həsənovun Avropa rəsmilərinin ünvanına səsləndirdiyi ittihamlar bu münasibətlərin hansı səviyyədə olduğunu bir daha nümayiş etdirdi.
Iki gün əvvəl isə Avropa Birliyinin Azərbaycandakı müvəqqəti işlər vəkili Toralf Piltsi qəbul edən XIN rəhbərinin müavini Mahmud Məmmədquliyev ölkədə insan hüquq və azadlıqlarının vəziyyəti ilə bağlı son forumda səslənən bəyanatın reallığı əks etdirmədiyini deyib. Nazir müavini qeyd edib ki, bu cür əsassız fikirlər Azərbaycanla AB arasında əməkdaşlığın ruhuna uyğun deyil və ikitərəfli əlaqələrə xələl gətirə bilər. M.Məmmədquliyevin bu fikirləri Azərbaycan hakimiyyətinin AB-ı hədələməsi kimi də anlaşıla bilər.
Bu ərəfədə ARDNŞ Brüsseldə ofis açıb və eyni zamanda Avropaya bildirib ki, gələcəkdə bu qitəyə ildə 50 milyard kubmetrdən çox qaz sata bilər. Lakin bunun əvəzində Avropa Birliyindən pulla ölçülməyəcək yüksək səviyyəli strateji tərəfdaşlıq gözləyir. “EUobserver.com” saytında yer alan məqalədə deyildiyinə görə, ARDNŞ prezidenti Rövnəq Abdullayev Brüsseldə bildirib ki, Azərbaycanın 2025-ci ilədək potensial qaz ixracatının həcmi ildə 40-50 milyard kubmetrə çatacaq və bu qazın çox hissəsi Avropaya axacaq. Bu da Avropa Birliyinin qaz istehlakının 10 faizini təşkil edə bilər.
Görünür, Qərbin təpkiləri ilə üzləşən rəsmi Bakı Avropanı qazla şantaj etmək qərarına gəlib. Bəs bu üsuldan istifadə hakimiyyətin köməyinə gələcəkmi?
Ekspertlər Azərbaycanla Avropa arasındakı münasibətlərdə gərginliyi iqtisadi münasibətlərdə əsaslandırmağı doğru hesab etmir. Çünki artıq 2010-cu ildən dünyada demokratikləşmə prosesi başlayıb və bu prosesdə Avropa Birliyi beynəlxalq münasibətlər sisteminin ciddi subyekti kimi iştirak edir.
Ekspertlərin fikrincə, Azərbaycan-Avropa münasibətlərində iqtisadi müstəvidə də ciddi problemlər olub. Avropa Rusiyadan asılılığı azaltmaq üçün təbii sərvətlərin, ilk növbədə qazın nəqlinin diversifikasiyası üçün “Nabukko”nu mühüm element hesab edib. Amma Azərbaycan hakimiyyəti Putinə xoş olmaq üçün bu məsələdə Avropa Birliyinə dəstək verməyib. Artıq Avropada çoxdan bilirlər ki, Azərbaycan hakimiyyəti etibarlı tərəfdaş deyil. Son dövrlərdə gedən proseslər isə göstərdi ki, artıq enerji məsələsi ikinci plandadır. Əgər Avropa Birliyi yalnız Azərbaycana enerji sahəsində tərəfdaş kimi baxsaydı, son dövrlərdə ölkəmizlə bağlı heç bir ciddi addımının şahidi olmazdıq. Ancaq son illərdə AB Azərbaycana Qarabağ məsələsində dəstək verib və ciddi qətnamələr qəbul edib. Amma Azərbaycan hakimiyyəti bu məsələdə Avropa Birliyi ilə ciddi şəkildə əməkdaşlığa can atmayıb. Son günlərdə isə Avropa Birliyinin Azərbaycanda demokratiyanın vəziyyətinə çox ciddi önəm verdiyinin şahidi olduq. Bu, Avropa Komissiyasının vitse-prezidentinin Bakıdakı bəyanatlarında özünü göstərdi. Ancaq hakimiyyətdə hələ də elə fikir var ki, Azərbaycan Avropaya neft və qaz ixracatçısı olduğuna görə böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu, yanlış fikirdir. Artıq dünyada böyük dəyişikliklər gedib. Avropa Liviyadan da neft alırdı, ancaq Liviya məsələsində sərt mövqedən çıxış etdi.
Ekspertlərin sözlərinə görə, Azərbaycan hakimiyyəti hələ də anlamır ki, enerji ilə şantaj etməklə nəyisə əldə etmək mümkün deyil. Azərbaycanın neft-qaz potensialı məhduddur. Türkmənistan və Iranla müqayisəyə belə gəlmir. Həmçinin Avropanın Iran neftindən imtina etdiyini də yada salmaq lazımdır. Ona görə Azərbaycan hakimiyyəti Avropanı nə neftlə şantaj edə, nə də şirnikləndirə bilər. Dünya dəyişib, sadəcə olaraq Azərbaycan hakimiyyəti bunu başa düşmür.
Fizzə
