Ekspertlər iddia edir ki, MTN xüsusi proqramlarla hər bir istifadəçini izləyir
Azərbaycanda internetin nəzarətə alınmasına cəhdlərin edilməsi ilə bağlı məlumatlar dəfələrlə beynəlxalq təşkilatların hesabatlarında əksini tapıb. Bu günlərdə “Amnesty International” təşkilatı da ölkədə Internetə mövcud olan məhdudiyyətlərə nəzarət edən yerli QHT-lər birliyinə istinadla qeyd edib ki, Azərbaycanda Internet provayderləri Rabitə və Informasiya Texnologiyası Nazirliyinin təchiz etdiyi məlumat ayıran proqramlar quraşdırır. Bu proqramları istifadəçilərin Internet tətbiqinə nəzarət və onların əlaqələrini ələ keçirmək üçün birbaşa Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi icra edir.
Bəs əslində vəziyyət necədir və internetə nəzarət qanunla necə tənzimlənir?
Rabitə və Informasiya Texnologiyası Nazirliyinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Müşfiq Əmirov yayılan məlumata münasibət bildirərkən bunun həqiqətə uyğun olmadığını dedi.
Məsələnin hüquqi tərəfinə gəldikdə, hüquqşünas Müzəffər Baxış yalnız cinayət təqibinin həyata keçirildiyi halda qanunla internetə məhdudiyyət qoyula biləcəyini deyir. Məhkəmənin qərarı olmadan hər hansı orqan, yaxud fiziki şəxsin məhdudlaşdırmaları qadağandır.
M.Baxışın sözlərinə görə, cinayət işinin ibtidai istintaqı zamanı, əməliyyat-axtarış fəaliyyəti haqqında qanunun tələblərinə əsasən məhkəməyə müraciət olunmalıdır və məhkəmənin qərarı alınanda sonra tədbirlər həyata keçirilə bilər. Bu qərarların qüvvədə olmaq müddəti isə 6 aydır. 6 aydan sonra qərarlar qüvvədən düşür.
Ekspert hesab edir ki, müdaxilədən ziyan çəkən şəxslər məhkəməyə müraciət edə bilər. Lakin Azərbaycan hüquq dövləti olmadığından belə məsələnin qanun çərçivəsində çözülməsi çox çətindir.
Azərbaycan Internet Forumunun prezidenti Osman Gündüz isə bildirdi ki, Azərbaycan qanunvericiliyinə əsasən, telekommunasiya sahəsində lisenziya alan şirkətlər üçün şərtlər mövcuddur. Telekommunikasiya operatorları öz sistemlərini elə qurmalıdırlar ki, həmin sistemdən istənilən vaxt icra hakimiyyəti orqanları informasiya əldə edə bilsin.
O.Gündüzün sözlərinə görə, 2001-ci ildə terror hadisəsindən sonra bütün ölkələr öz qanunvericiliyində dəyişiklik edib. Lakin başqa ölkələrdə bu məlumatlar məhkəmənin qərarı ilə əldə edilirsə, Azərbaycanda vəziyyət fərqlidir. MTN istənilən məlumatı əldə edəndən sonra 24 saat müddətində məhkəməni məlumatlandırmalıdır.
O.Gündüzun fikrincə, Azərbaycana olan təhdidləri nəzərə aldıqda MTN-in müəyyən qədər nəzarəti normaldır. Lakin bu, vətəndaşların hüquqlarının pozulmasına səbəb olmamalıdır.
Fizzə
