Mariupolun otuz mindən çox sakini Rusiya filtrasiya düşərgələrindən keçib. Belə məlumatları Donetsk Regional Hərbi Administrasiyası təqdim edir.
Ali Radanın insan hüquqları üzrə komissarı Lyudmila Denisovanın sözlərinə görə, Mariupol yaxınlığında Rusiyaya məxsus dörd belə düşərgə var.
Rusiya Federasiyasının hərbi və xüsusi xidmət orqanları uzun sürən dindirmələr, sənədlərin yoxlanılması və döymələrin yoxlanılması zamanı qaçqınlar arasında ukraynalı dövlət qulluqçuları, hərbçilər, SBU və polis əməkdaşlarını axtarırlar. Sorğu-suallardan keçə bilməyənlərin taleyi məlum deyil.
Ukrayna hakimiyyətinin fikrincə, “etibarsızların” bəziləri Sibirə və ya Uzaq Şərqə deportasiya edilir.
“Nastoyashcheye Vremya” 17 yaşlı Mariupol sakini ilə danışa bilib. O, ailəsi ilə birlikdə “süzgəcdən” keçib, sonra Kiyevin nəzarətində olan əraziyə çıxıb.
-Filtirasiya düşərgəsi qəsəbə deyil. Sadəcə yüzlərlə maşından ibarət bir cərgə var idi. Heç tualetə də gedə bilmirsən. Ayaqların şişir, bütün bədənin ağrıyır. Biz iki gün, iki gecə qaldıq. Dedilər ki, filtrasiya 14 yaşından başlayır. 12 yaşlı bacım və anam maşında qaldı. Atamla mən bu filtrasiyaya gedəndə başa düşdüm ki, mənim üçün çox çətin olacaq. Ukraynadan necə imtina edə bilərəm? İki əsgərin söhbətini heç vaxt unutmayacağam:
-Filtrdən keçməyən insanlarla bağlı nə etdin?
– On nəfərini gülələdim və daha sonra saymadım – maraqlı deyildi.
-Məni birinci əməliyyat otağına buraxdılar. Sənədləri götürdülər, skan etdilər, barmaq izlərini götürdülər. Eyni zamanda mobil telefon yoxlanıldı. Otaqda silahlı beş əsgər var idi və mən tək idim. Cox qorxulu idi. Döşəkdə uzanmış əsgər: “Bəyənmirsən? Qabaqda daha çox qadın olacaq. Bir şey taparıq” deyəndə ayaqları boşalmağa başladı. Mən onların xoşuna gəlmədim və məni sadəcə qovdular. Atamın yerində gözləməyə icazə vermədilər.
Dedilər ki, Berdyanska gedin. Orada atam filtrasiyadan necə keçdiyini söylədi. Ən xoşagəlməz sullar veriblər ona. Həm də təkcə hökumət haqqında deyil, Ukrayna və bütün vəziyyət haqqında. O, nə edir və bundan sonra nə etməyi planlaşdırır? Və hətta: “Niyə qulağını kəsmirsən?” Telefonda yoxlamaq üçün heç bir əsas olmadığını, hətta SİM kartın da olmadığını anlayanda onun kim olduğunu soruşmağa başlayıblar. Atamın dedikləri onların xoşuna gəlməyib. Onu itələməyə başlayıblar, başına ağır bir şeylə vurublar. Sonra nə olub, atam xatırlamır. O küçədə oyanıb.
17 yaşlı Mariupol sakininin dediyinə görə, Berdyanskdan Zaporojyeyə gedən yolda Rusiya ordusunun qurduğu 27 nəzarət-buraxılış məntəqəsindən keçiblər. Hamısı eyni idi.
Ukrayna bayrağını görəndə gözlərimizə inanmadıq. Atam dedi ki, bu növbəti təxribat ola bilər. Sakit və səbirli olmalısan. Keçid məntəqəsində atam səssizcə maşını göstərdi. Başqa bir filtrasiya düşərgəsindən qorxduq. Amma bizim qeydiyyatımızı görüb soruşmağa başladılar:
“Mariupol sakinləri, orda nə var? Hansı dəhşətləri yaşadınız?” – biz başa düşdük ki, bunlar bizimkilərdir, biz artıq öz torpağımızdayıq. İşğalçı belə gözəl ukrayna dilində danışa bilməz.
Onların şevronlarını gördük, formalarını gördük. Orada hətta səma da fərqli idi. Təmiz idi. Partlayışlar səbəbindən yuxarı sıçrayan və havada qalan o tozların heç biri yox idi. Həyatımızı yaxşılaşdıracağımıza ümidimiz var. Bütün bu dəhşətlərdən sonra biz buna layiqik. Biz həqiqətən yaşamaq istəyirdik.
Ukrayna Ombudsmanın hələ aprelin 17-də verdiyi məlumata görə, müharibə başlayandan indiyə qədər 808 min ukraynalı zorla Rusiyaya aparılıb, onlardan 153 mini isə uşaqlardır.
Müharibə şərəitində rəsmi şəxslərin açıqladığı bu rəqəmləri tez bir zamanda təsdiqləmək və təkzib etmək olduqca çətindir.
Rusiya fevralın 24-də Ukraynaya hücum edib. Moskva bu hücumu müharibə deyil, Ukraynada xüsusi əməliyyat adlandırır. Bunun əksini deyənlər isə cəzalandırılır.
Azadlıq radiosu
