Nüfuzlu «Forbes» jurnalında ilginc araşdırma
“Forbes” jurnalının rus versiyası Niderland krallığında qeydiyyatdan keçən, mənzil-qərargahı Amsterdamda yerləşən beynəlxalq prosessinq şirkəti “Chronopay”ın sahibi, Qərb xüsusi xidmət orqanları tərəfindən kibermafiya kralı kimi tanınan Pavel Vrublevski haqda sensasion araşdırma dərc edib. Virtualaz.org saytı xəbər verir ki, bu araşdırmanın ucu Azərbaycana da gəlib çıxır.
***
“Forbes”in araşdırmasında “Chronopay” şirkətinin sahibi Pavel Vrublevskinin 2011-ci ildə baş vermiş müəmmalı həbsi, onun bu ilin mayında yenə də müəmmalı şəkildə azadlığa buraxılması, biznesmenin Federal Təhlükəsizlik Xidməti və Daxili Işlər Nazirliyinin yüksək çinliləri arasında təhlükəli manevrləri, keçmiş QRU zabitləri ilə ortaqlığı və s. haqda bəhs olunur.
Vrublevskinin həbsi üçün səbəb kimi onun rəqib şirkətin-Peterburqda fəaliyyət göstərən “Asist”in serverlərinə DdoS-hücumlar təşkil etməsi göstərilib. Bu hücumlara görə “Asist”in ən iri müştərisi olan “Aeroflot” bir həftə ərzində internet üzərindən ödəmələri qəbul edə bilməmişdi.
Vrublevski “Washington Post” qəzetinin keçmiş jurnalisti Brayn Krebsin “Spam Nation, the Inside Story of Organized Cybercrime” adlı kitabının baş qəhrəmanıdır. Jurnalist onun haqqında hələ 2009-cu ildən araşdırma aparıb. Araşdırmalar göstərib ki, bütün dünya boyu DDoS hücumlarının və spamların əsas mərkəzi Rusiyada, Vrublevskinin “Moskva-City” qülləsindəki dəbdəbəli ofisində yerləşir.
Həmin dövrlərdə Vrublevski haqda IT təhlükəsizliyinə dair az qala hər beynəlxalq konfransda danışırdılar. O, dünyanın ən güclü kibermafiyasının kralı kimi təqdim olunurdu. Ancaq həbsindən sonra Vrublevskini bir az yaddan çıxarıblar və indi o, Qərb xüsusi xidmətlərinin əsas hədəfi deyil. Vrublevski həbsdən çıxandan sonra heç bir KIV-lə ünsiyyət qurmayıb və onunla ancaq “Forbes”in əməkdaşları danışa biliblər.
***
Həbs olunandan sonra Vrublevskinin biznes-imperiyası da sarsıdılıb. Indi o, “Moskva-City”dəki dəbdəbəli ofisdə yox, Moskvanın “Sportivnaya” metrosu yaxınlığındakı sadə ofisdə oturur. Biznesini davam etdirsə də işləri xeyli zəifləyib.
“Biznesini saxlamaq naminə Vrublebski illər ərzində DIN və FTX arasında var-gəl etdi, xüsusi xidmət orqanlarından və hakimiyyətdən yüksək rütbəli şəxslərlə tanışlıq əlaqələri qurdu. Lakin bu riskli oyun sonda onu dəmir barmaqlıqlar arxasına apardı” – jurnal yazır.
2011-ci ildə Moskvadakı Lefortovo təcridxanasında saxlanılarkən “Chronopay”ın nəzarət səhm paketinin sahibi olan Vrublevskiyə “Sberbank”dan təklif gəlir. Bank onun şirkətini 25-30 milyon dollara almaq istəyirdi, Vrublevski isə “Chronopay”ı 100 milyon dollardan aşağı satmaq fikrində deyildi. Buna baxmayaraq Vrublevski bankla danışıqlara başlamağa razılıq verir, ancaq 2011-ci ilin dekabrında onu Lefortovodan müvəqqəti azadlığa buraxırlar və bank təklifini geri götürür.
Vrublevskinin həbsinə qədər “Chronopay” Rusiya internet şəbəkəsində bank kartları üzrə ödəmələrin 45 faizini təmin edirdi. Indi isə onun bazarda payı 15 faizə düşüb. Onlarla xarici ölkələrdəki nümayəndəliklərinin əksəriyyəti bağlanıb, ancaq Hollandiyada və Litvada ofisləri qalıb. Vrublevski 2003-cü ildə bu şirkəti yaradanda keçmiş QRU zabiti Leonid Terexovla ortaq idi.
Vrublevskinin biznesində əsas müştərilər internet üzərindən “Viaqra”, narkotik tərkibli maddələr, digər pereparatlar satan şirkətlər və şəxslər olublar. Bununla belə, Rusiyanın bir sıra iri şirkətləri də onun şirkətinin xidmətlərindən istifadə edirdilər.
“Forbes”in söhbətləşdiyi mənbələr deyirlər ki, Vrublevskinin Uruqvayda qeydiyyatdan keçmiş anonim internet-bankı “Fethard” və farmpereparatların satışı ilə məşğul olan RX-Promotion partnyor şəbəkəsinə də bağlılığı olub. Belə ki, bu aktivlərin arxasında dayanan adam kimi internetdə “Red-Eye” niki ilə tanınan naməlum şəxs hesab olunur. Ancaq “Red-Eye”nin əslində Vrublevski olduğunu da bilməyən yoxdur. Hərçənd ki, Vrublevski özü bunu təkzib edir.
Vrublevski internet üzərindən “Viaqra” və digər tibbi pereparatların satışından hər il on milyonlarla dollar qazanıb. “Forbes” qeyd edir ki, 2006-cı ildə “Red-Eye” ilə internet vasitəsilə söhbət aparıblar və həmin şəxs ilk pullarını pornosaytlardan, yəni internet istifadəçilərini spamlar vasitəsilə bu saytlara yönəltməkdən qazanıb.
Vrublevskinin internet üzərindən tibbi pereparatların alqı-satqısı biznesində pullar “Master-bank” üzərindən dövr edib. Rusiya Mərkəzi Bankı ötən il çirkli pulların yuyulmasında ittiham edərək onun lisenziyasını geri alıb. Daha sonra pullar birgünlük firmaların hesabları üzərindən dövr edib.
***
“Forbes” yazır ki, “Chronopay” bu biznesdə təkcə Rusiya bankları ilə deyil, Azərbaycan bankları ilə də işləyirdi. Azərbaycanda iş qurmağa isə ona yəhudi əsilli oliqarx Telman Ismayılov və adamları kömək edib. Vrublebski “Forbes”ə açıqlamasında bunu təsdiqləyir: “Mən Telman Mərdanoviçlə və onun oğulları ilə bir neçə dəfə görüşmüşəm. Onlar məndə çox yaxşı təəssürat oyadıblar. Telman mənim üçün ”Chronopay”ın Azərbaycanda biznesinin inkişafında strateji tərəfdaş olub”.
Telman Ismayılov “spam kralı”na həmçinin Rusiya FTX-nin bəzi yüksək rütbəli şəxsləri ilə əlaqələr qurmaqda da kömək edib. “Forbes” yazır ki, doğrudur, Vrublevski Rusiyanın bütün aviaşirkətlərinin ödəmə sistemini “Chronopay”ın serverinə cəmləmək istəyirdi və bu səbəbdən “Asist”ə DdoS hücumlarına göstəriş verə bilərdi. Lakin onun həbsinə aparıb çıxaran əsas səbəb illik dövriyyəsi 700 milyon dollar olan “Fethard” internet-bankı oldu. Qanunsuz bank fəaliyyətində ittiham olunan “Fethard”ın arxasında əslində DIN generallarının, hətta Rusiya baş nazirinin o vaxtkı müavini, Prezident Administrasiyasının indiki rəhbəri Sergey Ivanovun dayandığı, bankda onların pullarının dövr etdiyi təxmin edilir.
Vrublevski isə “Fethard”a görə FTX ilə münaqişəyə girib və güclü əlaqələrindən istifadə edərək internet-bankı qorumağa çalışıb. Nəticədə FTX-çilər 2011-ci ilin isti iyul günlərində Maldivdən istirahətdən qayıdan Vrublevskini “Domodedovo” aeroportunda qarşılayıblar…
Vrublevski bu ilin mayında Ryazan həbsxanasından buraxılanda da onu mülki geyimlilər qarşılayıblar və ağ rəngli “Cadillac Escalade” avtmobilində düz Moskvaya aparıblar. Icazə veriblər ki, biznesini davam etdirsin. Ancaq Vrublevski indi “Chronopay”ı bilavasitə idarə etmir, şirkətin səhmlərini əldə saxlasa da onun cari fəaliyyətinə qarışmır.
Belə deyirlər ki, Vrublevski kimi kiber-dahi heç vaxt nəzarətsiz qala bilməz və onu Rusiya xüsusi xidmət orqanlarına işləmək şərti ilə azad ediblər.
Vrublevskinin Azərbaycanda hansı banklarla işlədiyi göstərilmir. Bununla belə Azərbaycan banklarının beynəlxalq kibermafiya və internet üzərindən saxta dərman satan mütəşəkkil qruplaşmalara xidmət göstərdiyi haqda faktlar yeni deyil. Bundan əvvəl ABŞ orqanları “Azəriqazbank”ın dünya üzrə bu cür mütəşəkkil qruplaşmalara xidmət göstərən üç bankdan biri olduğunu açıqlamışdı.
Bu günlərdə isə daha iki Azərbaycan bankının – “Bank Standard” və Azərbaycan Beynəlxalq Bankının internet üzərindən saxta antivirus proqramlarının satışı üçün ödəmələrə cəlb olunduğu açıqlanıb. Belə ki, saxta antivirus proqramları satan beynəlxalq şəbəkə öz bank hesablarını həmin banklarda yerləşdiriblər. Bu biznesdən əldə edilən qazanc on milyonlarla dollardır.
Bu fakt Kaliforniya Universitetinin araşdırmaçı-mütəxəssisi Deymon Mak-Koy (Damon McCoy) tərəfindən aparılmış araşdırmada üzə çıxmışdı. Araşdırma zamanı məlum olub ki, saxta antivirus proqramlarının müştəriləri əsasən “Bank Standard” bankındakı hesaba pul ödəyiblər. Bir neçə ay əvvəl isə ödəmələr Azərbaycan Beynəlxalq Bankına transfer olunub.